Biuletyn Informacji Publicznej RPO

Postanowieniem z dnia 7 stycznia 2016 r. (sygn. akt U 8/15) Trybunał Konstytucyjny umorzył – ze względu na niedopuszczalność wydania orzeczenia – postępowanie w sprawie badania zgodności z Konstytucją uchwał sejmowych dotyczących stwierdzenia braku mocy prawnej uchwał o wyborze sędziów Trybunału Konstytucyjnego dokonanym w dniu 8 października 2015 r. oraz uchwał o ponownym wyborze sędziów Trybunału Konstytucyjnego z dnia 2 grudnia 2015 r. Trybunał stwierdził, że zaskarżone przez grupę posłów uchwały nie mogą zostać uznane za akty normatywne. Nie spełniają one bowiem kryterium formalnego (tj. nie są aktami kwalifikowanymi przez Konstytucję jako źródła prawa), nie spełniają też kryterium materialnego (tj. nie ustanawiają norm prawnych). Do postanowienia zostały zgłoszone trzy zdania odrębne.

Tym samym Trybunał Konstytucyjny nie podzielił poglądu Rzecznika Praw Obywatelskich, który zgłosił udział w tym postępowaniu, w części dotyczącej możliwości orzekania przez Trybunał w trybie kontroli abstrakcyjnej w sprawach wyboru sędziów dokonanego w dniu 2 grudnia 2015 r. Pogląd ów był oparty na tym, że w ocenie Rzecznika uchwały miały charakter mieszany, a więc obok elementów właściwych dla aktów stosowania prawa, zawierały pierwiastek ustrojowy polegający na kreowaniu normy stanowiącej o powiększeniu składu Trybunału Konstytucyjnego ponad liczbę sędziów wskazaną w Konstytucji.

W uzasadnieniu postanowienia Trybunał Konstytucyjny stwierdził również, że w toku wyboru sędziów w dniu 8 października 2015 r. nie uchybiono wymogom określonym w obowiązujących przepisach prawa, zaś skuteczność uchwał o ponownym wyborze zależała wyłącznie od tego, czy w dniu 8 października 2015 r. w sposób ważny dokonano obsadzenia stanowisk sędziów Trybunału oraz od zgodności z Konstytucją podstawy prawnej tego wyboru, o czym ostatecznie Trybunał Konstytucyjny rozstrzygnął w wyroku z dnia 3 grudnia 2015 r. (sygn. akt K 34/15). Tym samym Trybunał Konstytucyjny podtrzymał swoje stanowisko, że wybór trzech sędziów dokonany w dniu 8 października 2015 r. jest ważny i nie ma przeszkód, aby procedura została sfinalizowana złożeniem przez nich ślubowania wobec Prezydenta.

Stanisław Trociuk, Zastępca Rzecznika Praw Obywatelskich: Postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 7 stycznia 2016 r. nie rozstrzyga w sposób wiążący o statusie prawnym osób wybranych na sędziów Trybunału Konstytucyjnego w dniu 2 grudnia 2015 r. W dalszym ciągu więc – na co zwracał uwagę w swoim stanowisku procesowym Rzecznik Praw Obywatelskich – w tym zakresie utrzymuje się sytuacja, w której podmioty uczestniczące w postępowaniach przed Trybunałem Konstytucyjnym w razie dopuszczenia tych osób do orzekania, będą mogły mieć wątpliwości, czy skład orzekający Trybunału Konstytucyjnego został obsadzony zgodnie z regułami konstytucyjnymi.