Biuletyn Informacji Publicznej RPO

W wystąpieniu generalnym skierowanym do Ministra Rozwoju i Finansów, Rzecznik Praw Obywatelskich zwracał uwagę na konieczność wzmocnienia sytuacji podatkowej kredytobiorców, w szczególności mających tzw. kredyt frankowy, którzy dokonują restrukturyzacji zadłużenia. Resort zapowiedział przygotowanie zmian w tym zakresie.

Stan prawny od 1 stycznia 2015 r. do dnia 31 grudnia 2016 r.

W poprzednim stanie prawnym możliwe było zaniechanie poboru PIT od umorzonych osobom fizycznym kwot wierzytelności z tytułu kredytów zaciągniętych na własne cele mieszkaniowe i zabezpieczonych hipotecznie, udzielonych przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmioty uprawnione do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw. Obowiązujące wówczas rozporządzenie Ministra Finansów przewidywało, że zaniechanie poboru podatku ma zastosowanie także do kredytobiorców w walucie obcej.

Aktualny stan prawny

Z dniem 1 stycznia 2017 r. ww. rozporządzenie utraciło moc. Tym samym, w obecnym stanie prawnym kredytobiorcy ponownie zobowiązani są do zapłaty PIT w przypadku dokonania restrukturyzacji zadłużenia.

W praktyce oznacza to, że jeżeli bank umorzył obywatelowi w części lub w całości kredyt i/lub odsetki, należny jest podatek (po stronie obywatela powstaje przychód z tytułu nieodpłatnego świadczenia). Tym samym nawet w sytuacji, gdy bank zdecyduje się na udzielenie pomocy obywatelowi, niewykluczone, że konsument ostatecznie zrezygnuje z możliwości zawarcia ugody ze względu na konsekwencje podatkowe. Skutkiem restrukturyzacji jest bowiem zamiana zobowiązania cywilnoprawego na zobowiązanie publicznoprawne.

Projekt nowego rozporządzenia

Resort rozwoju i finansów dostrzegł ten problem i po dokonaniu analizy oraz oceny skutków regulacji sporządził projekt rozporządzenia w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) z tytułu kredytu hipotecznego udzielonego na cele mieszkaniowe.

Projektowane rozporządzenie przewiduje, że wskazana w nim grupa podatników nie zapłaci podatku, w sytuacji, gdy w okresie od 1 stycznia 2017 r. do 31 grudnia 2018 r. bank umorzy im kredyt, odsetki i inne opłaty, jeżeli ich poniesienie było niezbędne do zawarcia umowy kredytu. Istotne jest, aby podatnik, któremu umorzono zobowiązanie z tytułu kredytu, nie skorzystał z umorzenia zobowiązania z tytułu innego kredytu na własne cele mieszkaniowe zabezpieczonego hipotecznie. Zaniechanie poboru podatku obejmie dochód uzyskany wyłącznie z tytułu jednego umorzenia.

Projekt dostępny jest na stronie Rządowego Centrum Legislacji w zakładce Rządowy Proces Legislacyjny pod adresem: http://legislacia.rcl.gov.pl/proiekt/12301651. Obecnie został skierowany do konsultacji publicznych i uzgodnień międzyresortowych.

Zaniechanie poboru podatku będzie stanowiło istotne wsparcie dla kredytobiorców, w szczególności dla osób, które posiadają tzw. kredyt frankowy i obecnie dokonają restrukturyzacji zadłużenia.

Minister Rozwoju i Finansów wskazał, że podatnicy, którzy nie zostali objęci projektowanym rozporządzeniem, a znajdują się w szczególnie trudnej sytuacji, mogą ubiegać się o udzielenie ulgi w spłacie zobowiązania podatkowego.