Biuletyn Informacji Publicznej RPO

Rzecznik Praw Obywatelskich otrzymuje sygnały o pobieraniu przez uczelnie wyższe nadmiernych opłat rekrutacyjnych, co pozostaje w sprzeczności z postanowieniami ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym. Problem ten został dostrzeżony przez Najwyższą Izbę Kontroli i przedstawiony w „Informacji o wynikach kontroli – opłaty za studia w publicznych szkołach wyższych”. Rzecznik zwrócił się do Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z pytaniem, jakie działania zamierza podjąć, aby usunąć te nieprawidłowości.

Uczelnie wyższe mają szeroką autonomię w zakresie przeprowadzania rekrutacji. Wśród przychodów uczelni są m.in. opłaty za postępowanie związane z przyjęciem na studia. Rektor, ustalając wysokość opłaty, powinien uwzględnić zasadę, że nie może ona przekraczać kosztów planowanych do poniesienia w zakresie niezbędnym do wykonywania czynności związanych z przyjmowaniem na studia na danym kierunku i określonym poziomie kształcenia.

Jednocześnie ograniczenia w zakresie maksymalnej wysokości opłat rekrutacyjnych pobieranych przez uczelnie publiczne są wprowadzone w drodze rozporządzenia. Obecnie wynoszą, co do zasady, 85 zł. Podobne rozwiązanie ma się znaleźć w rozporządzeniu Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego w sprawie maksymalnej wysokości opłat za postępowanie związane z przyjęciem na studia w uczelni publicznej na rok akademicki 2016/20167.

Z kontroli NIK wynika, że niektóre uczelnie przyjmują zawyżoną, a nierzadko maksymalną stawkę opłaty rekrutacyjnej, nie sporządzając odpowiedniej kalkulacji realnych kosztów postępowania. Ponadto wątpliwości NIK dotyczą sposobu wydawania środków uzyskanych z opłat rekrutacyjnych, a także nierzetelnej kalkulacji kosztów rekrutacji i rozliczaniu uzyskanych środków. Najwyższa Izba Kontroli sygnalizuje także szereg innych nieprawidłowości dotyczących m.in. ograniczania możliwości zwolnienia z opłat studentów osiągających wybitne wyniki w nauce bądź pozostających w trudnej sytuacji materialnej.