Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• 21 pacjentów Ośrodka Zapobiegania Zachowaniom Dyssocjalnym w Gostyninie ma koronawirsa; trzech innych trafiło już do szpitali - mimo to do KOZZD właśnie trafiły kolejne dwie osoby
• Wobec przepełnienia KOZZD (92 pacjentów osób na 60 miejsc) trudno będzie zapobiec rozprzestrzenieniu się wirusa
• A nie ma prawnej możliwości przeniesienia zdrowych pacjentów KOZZD gdzie indziej  - a zatem do ogniska koronawirusa są i prawdopodobnie będą przywożeni zdrowi pacjenci
• Ponadto klku pracowników jest już zarażonych koronawirusem

Rzecznik Praw Obywatelskich prosi o interwencję w tej sprawie premiera Mateusza Morawieckiego.

Adam Bodnar zwraca uwagę premiera, że sytuacja epidemiologiczna w KOZZD jest tak trudna, że może dojść do dramatycznych zdarzeń, biorąc pod uwagę charakter tego miejsca (przebywają tam osoby uznane za niebezpieczne dla społeczeństwa).

Sprawa wymaga podjęcia pilnych, wspólnych działań Ministra Zdrowia i Ministra Sprawiedliwości przy współudziale inspekcji sanitarnej.

Kierownictwo tych resortów zna realia Ośrodka. Jednak dotychczasowe doświadczenie RPO o braku współpracy przedstawicieli tych resortów dla poprawy funkcjonowania KOZZD, każe zwrócić się w tej sprawie do premiera, z nadzieją na jak najszybszą interwencję.

29 października 2020 r. RPO dowiedział się, że trzech pacjentów KOZZD z  Covid-19 przetransportowano do szpitali publicznej służby zdrowia, a 21 innych pacjentów zarażonych koronawirusem przebywa w Ośrodku.

Pacjenci KOZZD są bardziej podatni na wystąpienie cięższych objawów choroby w przypadk uzakażenia koronawriusem. Mają za sobą wiele lat pobytu w zakładach karnych, co mogło wpłynąć na obniżenie odporności. Nie można też pominąć takich czynników, jak podwyższony poziom stresu, zmniejszona aktywność fizyczna czy dieta nie wzmacniająca układu immunologicznego. Niektórzy pacjenci znajdują się w grupie podwyższonego ryzyka jako osoby starsze i z przewlekłymi chorobami.

Rozlokowanie 92 pacjentów w obrębie budynku w Gostyninie (w tym 8 osób umieszczonych tam na podstawie przepisów o zabezpieczeniu cywilnym) nie jest możliwe wobec braku wolnej przestrzeni mieszkalnej, przeznaczonej w świetle przepisów dla 60 osób.

Pacjenci przebywają w pokojach 8-osobowych, wyposażonych w piętrowe łóżka. Wietrzenie tych pomieszczeń jest niewykonalne ze względu na konstrukcję okien.

Mimo tej sytuacji epidemiologicznej do Ośrodka właśnie trafiły kolejne dwie osoby.  A zatem do ogniska koronawirusa w KOZZD są i prawdopodobnie będą przywożeni zdrowi pacjenci. Personel nie ma możliwości, aby przeciwdziałać takiej sytuacji i chronić ich życie i zdrowie, odmawiając przyjęcia nowej osoby ze względu na ognisko Covid-19.

Tym samym postępujemy wbrew wyrażonej w art. 2 EKPC zasadzie, zgodnie z którą Państwo odpowiada za życie i zdrowie każdej osoby pozbawionej wolności.

Obecnie na równi zagrożone jest życie i zdrowie zarówno pacjentów, jak i personelu. Z otrzymanych informacji wynika, że już kilku pracowników jest zarażonych koronawirusem. W Ośrodku zatrudnionych jest ponad 200 osób.

RPO zwraca uwagę, że Komisja Psychiatryczna ds. Środków Zabezpieczających przy Ministrze Zdrowia wstrzymuje aktualnie skierowania do zakładów, w których wystąpiło ognisko zakażenia koronawirusem. Internowanego umieszcza się w takim oddziale psychiatrii sądowej, gdzie nie odnotowano stwierdzonych przypadków zakażenia Covid-19.

A w przypadku KOZZD nie ma możliwości przeniesienia pacjentów zdrowych do innej placówki, czy też umieszczenia nowo kierowanych osób w przestrzeni bezpiecznej pod kątem epidemiologicznym.  Nie pozwalają na to przepisy.

To konsekwencja niepodejmowania przez lata działań co do nowelizacji ustawy z 22 listopada 2013 r. o postępowaniu wobec osób z zaburzeniami psychicznymi stwarzających zagrożenie życia, zdrowia lub wolności seksualnej innych osób oraz zmiany sposobu funkcjonowania KOZZ. A RPO wielokrotnie o to przez lata apelował.

Reakcje emocjonalne i zachowania osób w miejscach pozbawienia wolności mogą różnić się od reakcji pozostałej części społeczeństwa na  zagrożenia.  Świadczy o tym zbiorowy protest głodowy pacjentów Ośrodka z czerwca 2020 r. -  z trudem zażegnany przy udziale mediatora.

- Wyrażam ogromne zaniepokojenie realnym zagrożeniem bezpieczeństwa, w tym bezpieczeństwa zdrowotnego pacjentów i pracowników KOZZD.  Wobec takiej sytuacji, zwracam się zatem z uprzejmą prośbą do Pana Premiera o podjęcie niezwłocznych działań w tej sprawie – napisał Adam Bodnar do premiera.

Odpowiedź KPRM

Pismo skierowane do Prezesa Rady Ministrów min. Rafał Siemianowski z kancelarii premiera przekazał - według kompetencji - Ministrowi Sprawiedliwosci z prośbą o udzielenie odpowiedzi RPO, ewentualnie
w porozumieniu z innymi właściwymi organami, z kopią do wiadomości Prezesa Rady Ministrów.

IX.517.1702.2017