Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Narasta sytuacja konfliktowa na tle planowanych zwolnień grupowych w PLL LOT
• Wątpliwości budzi zamiar zwolnień wyłącznie wśród związanego stosunkiem pracy personelu pokładowego i lotniczego - przy kontynuowaniu współpracy z takimi osobami zatrudnionymi na podstawie umów cywilnoprawnych
• Mogło także dojść do naruszeń procedury informacyjno-konsultacyjnej, która jest dla pracodawcy obligatoryjna

Rzecznik Praw Obywatelskich prosi o wyjaśnienia Jacka Sasina, wicepremiera i ministra aktywów państwowych.

Związek Zawodowy Pracowników Personelu Pokładowego i Lotniczego przekazał RPO niepokojące informacje o narastającej sytuacji konfliktowej, związanej z planowanymi w spółce PLL LOT zwolnieniami na podstawie ustawy z  13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiazywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników.

Podstawowe wątpliwości budzi planowany zamiar przeprowadzenia grupowego zwolnienia wyłącznie w grupie personelu pokładowego i lotniczego, związanego stosunkiem pracy. Jednocześnie ma być kontynuowana współpraca z osobami świadczącymi usługi w charakterze personelu pokładowego i lotniczego na podstawie umów cywilnoprawnych, angażowanymi za pośrednictwem spółki LOT Cabin Crew.

Z informacji przekazanych przez Związek wynika, że mogło dojść także do naruszeń procedury informacyjno-konsultacyjnej, która w świetle art. 2 ustawy ma charakter  obligatoryjny dla pracodawcy i na żadnym etapie planowania zwolnień nie powinna być zaniechana.

W celu zapewnienia konstruktywnych negocjacji powinna mieć ona charakter wyczerpującego opisania wszystkich okoliczności mających wpływ na całą procedurę zwolnień grupowych. Powinny być także przekazane informacje uzupełniające, dotyczące ekonomicznych i organizacyjnych aspektów działania spółki, które byłyby przydatne w toku konsultacji.

Trzeba bowiem uwzględnić, że przy ewentualnej ocenie legalności procedury  do sądu należeć będzie ocena konkretności informacji przekazanych przez pracodawcę.

W razie zaniedbań realny byłby zarzut wadliwego w sferze legalności wypowiedzenia i przyznania pracownikom uprawnień przewidzianych w art. 45 Kodeksie pracy.

Odpowiedź wiceministra aktywów państwowych Macieja Małeckiego (aktualizacja 30 marca 2021 r.)

Przede wszystkim chciałbym podkreślić, że przed kryzysem wywołanym wystąpieniem COVID-19, PLL LOT był przykładem spółki, która z sukcesem generowała wzrost ekonomiczny. W 2018 r. PLL LOT był najszybciej rozwijającą się linią w Europie pod względem liczby oferowanych miejsc (30,5% wzrostu od 2017 roku). W 2018 roku PLL LOT przewiózł 8,9 mln pasażerów; w 2019 r. Spółka kontynuowała wzrost i przewiozła ponad 10 mln pasażerów, czyli prawie 13% więcej niż w roku poprzednim. Była to rekordowa liczba obsłużonych klientów. Na rok 2020 Zarząd PLL LOT planował przewiezienie ok. 12,0 mln pasażerów na ponad 130 kierunkach, w tym 18 dalekodystansowych. 

Niestety kryzys wywołany pandemią COVID-19 szczególnie dotkliwie dotknął branżę lotniczą, w tym Polskie Linie Lotnicze LOT S.A., uniemożliwiając Spółce wykonywanie podstawowej działalności.

Z przekazanych przez Zarząd PLL LOT informacji wynika, iż bardzo trudna sytuacja ekonomiczna Spółki wywołana koronawirusem, doprowadziła do drastycznego zmniejszenia popytu na przewozy lotnicze stanowiące podstawową działalność PLL LOT. Powyższe spowodowało znaczący spadek przychodów Polskich Linii Lotniczych LOT S.A., przy utrzymaniu dotychczasowego poziomu kosztów stałych. Zaistniałe okoliczności wymusiły na PLL LOT S.A. zawieszenie siatki połączeń i znaczące ograniczenie działalności operacyjnej.

Brak pozytywnych perspektyw dla ograniczania rozwoju pandemii powoduje również niepewność co do zakresu przywracania siatki połączeń lotniczych, kierunków lotów, a także terminu, w jakim poszczególne połączenia będą wznawiane. Jednocześnie nie sposób też przewidzieć, jakie będzie zainteresowanie klientów przewozami lotniczymi po ustaniu pandemii.

Wszystkie ww. czynniki powodują znaczący spadek zapotrzebowania na pracę personelu pokładowego, lotniczego oraz naziemnego.

Z przekazanych przez Spółkę informacji wynika, że od momentu załamania rynku spowodowanego pandemią, Zarząd PLL LOT za podstawowy cel stawiał sobie ochronę miejsc pracy. Wyróżniało to Spółkę spośród innych firm lotniczych, z których większość walkę ze spadkiem popytu na swoje usługi zaczynała od zwalniania personelu. Do tej pory Air Baltic, linia dwukrotnie mniejsza niż PLL LOT zwolniła 700 osób, czyli 40% ogółu pracowników, Air France już zwolniła 7 600 pracowników, co stanowi 18% załogi, a w związku ze złą sytuacją na rynku planuje do 2022 r. obniżyć poziom zatrudnienia o kolejne tysiąc osób. Natomiast Lufthansa redukuje personel o 29 000 osób, co stanowi 21% zatrudnionych, zaś w KLM pracę straciło dotychczas 5 000 pracowników i planowane jest   zwolnienie kolejnego tysiąca osób.

Jednak ogromne ograniczenia w siatce połączeń, które nastąpiły wskutek pandemii i prawdopodobnie utrzymają się przez dłuższy, niemożliwy do przewidzenia okres, spowodowały konieczność podjęcia przez Zarząd PLL LOT kroków trudniejszych, oznaczających również redukcję kosztów w sferze zatrudnienia.

Z przekazanych przez PLL LOT do MAP informacji wynika, że w dniu 30 grudnia 2020 r. Spółka zawiadomiła wszystkie związki zawodowe działające w PLL LOT o zamiarze przeprowadzenia zwolnień grupowych. W tym samym dniu wysłane zostało stosowne  zawiadomienie do Powiatowego Urzędu Pracy m.st. Warszawy.

Spotkania ze związkami zawodowymi działającymi w PLL LOT odbyły się w dniach 8 i 12 stycznia 2021 r. Ponadto w dniu 14 stycznia br. Zarząd PLL LOT przedstawił związkom zawodowym pisemne odpowiedzi na pytania, z którymi zwróciły się działające organizacje związkowe w toku prowadzonej procedury zwolnień grupowych. Wszystkie działające w PLL LOT organizacje związkowe w dniu 22 stycznia 2021 r. zawarły ze Spółką Porozumienie w sprawie zwolnień grupowych, na podstawie którego uzgodniono, że łączna  liczba pracowników objętych procesem wyniesie nie więcej niż 300 pracowników.

Strona społeczna oraz Zarząd wypracowały wspólne stanowisko, by w puli 300 osób objętych restrukturyzacją uwzględnić nawet do 140 osób deklarujących odejście na emeryturę do 31 grudnia 2022 r. Jednocześnie chciałbym w tym miejscu przypomnieć, że w ramach zwolnień prowadzonych w PLL LOT w latach 2012-2014, łącznie pracę straciło ponad 1000 osób, z czego 463 w ramach prowadzonych zwolnień grupowych.

Obecnie Spółka zatrudnia 1.665 pracowników, należących do trzech podstawowych grup zawodowych: 

• personel pokładowy – 530 osób,
• personel lotniczy - 269 osób,
• personel naziemny - 750 osób.

We wskazanej powyżej grupie ujęte jest również 116 pracowników, których stałym miejscem zatrudnienia jest placówka zagraniczna PLL LOT.

Z przekazanych materiałów wynika, że zamiarem zwolnień grupowych w Spółce objęte są wszystkie grupy zawodowe - personel pokładowy, personel lotniczy oraz personel naziemny.

Spółka przyjęła różne kryteria doboru do zwolnienia grupowego w zależności od grupy zawodowej, np. w odniesieniu do personelu pokładowego są to, m.in. liczba nieobecności nieusprawiedliwionych, liczba spóźnień, niedostępność podczas dyżurów telefonicznych, przestrzeganie procedur, ale również kryterium posiadania innego źródła utrzymania.

Pracodawca zamierza wypłacić pracownikom zwalnianym w ramach realizowanych zwolnień grupowych odprawy, na zasadach wynikających z powszechnie obowiązujących przepisów prawa.

PLL LOT przewiduje możliwość rozwiązywania umów o pracę na podstawie wypowiedzeń dokonywanych przez pracodawcę, jak również na podstawie porozumień zawieranych przez pracodawcę z pracownikami. Spółka, podejmując zadanie realizacji restrukturyzacji zatrudnienia, planuje działania mające na celu ograniczanie społecznych skutków zwolnień oraz wsparcie pracowników odchodzących z PLL LOT S.A., w szczególności podejmuje akcje informacyjne i doradcze. Należy podkreślić, że Zarząd PLL LOT chce ochronić miejsca pracy tych pracowników, dla których wynagrodzenie w PLL LOT jest jedynym źródłem utrzymania.

III.7041.1.2021