Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Światowy Dzień Uchodźcy ustanowiony został przez Zgromadzenie Ogólne ONZ, abyśmy pamiętali o tych ludziach, którzy z powodu wojen, prześladowań i przemocy zmuszeni zostali do opuszczenia swojego kraju.

Dzisiaj, 20 czerwca 2017 r., jak każdego dnia  ponad 65 milionów ludzi na cały świecie mierzyć się będzie z trudnościami życia codziennego w innym, mało sobie znanym kraju, ale bezpieczniejszym niż własna ojczyzna.

Ci ludzi porzucili swoje domy uciekając przed prześladowaniami, konfliktami zbrojnymi, zorganizowaną przemocą, torturami, nieludzkim traktowaniem czy naruszeniami praw człowieka. Wielu z nich, jak co dzień, walczyć będzie o szansę na przeżycie tego i kolejnych dni, starając się o wodę, jedzenie, dach nad głową, pracę, a przede wszystkim o zachowanie godności. Niektórzy właśnie dzisiaj otrzymają potrzebną pomoc i wsparcie. Wielu uzyska w końcu upragniony status uchodźcy, prawo pobytu, pozwolenie na pracę lub inny dokument potrzebny do tego, aby w nowym miejscu rozpocząć normalne życie. Niestety, wielu z nich również to się nie uda, będą pozbawieni takiej szansy i skazani na dalsze cierpienia.

Na dobrą sprawę nie wiemy, ilu kolejnych uchodźców zajmie dzisiaj miejsce w łodziach u wybrzeży północnej Afryki i ruszy do Europy. I ilu z nich przeżyje tę pełną rozpaczy i nadziei podróż.

Nie wiemy również ile rodzin, głownie z Czeczenii, wsiądzie do pociągu, który z białoruskiego Brześcia wyruszy w stronę Terespola. A tam, na przejściu granicznym, podczas kilkuminutowej rozmowy z funkcjonariuszem polskiej Straży Granicznej wszyscy będą musieli wyjaśnić, dlaczego wyjechali ze swojego kraju, jakie cierpienia lub obawy nimi kierowały. Niektórzy w ciągu tych kilku minut będą chcieli opowiedzieć o przemocy, jakiej doświadczyli w swoim kraju, czy o strachu, który im na co dzień towarzyszył. Prawdopodobnie wielu otrzyma potem decyzje o odmowie wjazdu do Polski i wróci do Brześcia po to, aby jutro odbyć tę podróż ponownie.

Być może ktoś zdecyduje się dzisiaj również napisać skargę do Rzecznika Praw Obywatelskich, w której podkreśli, że w rozmowie z funkcjonariuszem Straży Granicznej mówił o zamiarze ubiegania się w Polsce o ochronę międzynarodową, a mimo to jego słowa nie zostały nigdzie odnotowane, nie dano mu możliwości złożenia formalnego wniosku o taką ochronę, a po wręczeniu decyzji o odmowie wjazdu, zawrócono na Białoruś.

Do dzisiaj w Biurze RPO zarejestrowaliśmy już ponad 30 skarg osób, które chcą w Polsce ubiegać się o status uchodźcy, ale – jak twierdzą – w ten niedopuszczalny sposób pozbawiano ich tej możliwości.

Jedna z ostatnich skarg dotyczyła cudzoziemca, który już ponad 20 razy próbował wjechać do Polski i za każdym razem miał zgłaszać funkcjonariuszom Straży Granicznej chęć złożenia wniosku o status uchodźcy. Za każdym razem odmawiano mu też prawa wjazdu. Nawet po tym, jak Europejski Trybunał Praw Człowieka zalecił Polsce zastosowanie tzw. środków tymczasowych (interim measures), które polegać miały na czasowym powstrzymaniu się z odsyłaniem cudzoziemca do państwa, z którego terytorium próbował on do Polski wjechać.

Dlatego warto, aby zwłaszcza dzisiaj, 20 czerwca 2017 r., ale i w następnych dniach, każda osoba publiczna zabierająca głos w dyskusji o polityce naszego kraju wobec uchodźców raz jeszcze przemyślała swoje stanowisko. Aby nie kierowała nią tylko troska o bezpieczeństwo – choć to bardzo ważne – lecz również poczucie solidarności i miłosierdzia. Także szacunek dla prawa.

Trudno zachować godność własną, jeśli godność innych nie będzie nas obchodzić.