Biuletyn Informacji Publicznej RPO

Od 1975 roku - w dniu 8 marca obchodzony jest Międzynarodowy Dzień Kobiet. Data ta weszła na stałe do światowego kalendarza na mocy rezolucji Zgromadzenia Ogólnego Organizacji Narodów Zjednoczonych ustanawiającej Dzień Praw Kobiet i Pokoju na Świecie . ONZ podkreśliła w ten sposób istotną rolę kobiet w życiu społecznym i w procesach pokojowych, a także konieczność przeciwdziałania ich dyskryminacji.

Mimo podejmowania licznych działań zarówno na arenie międzynarodowej, jak i przez poszczególne państwa, kobiety w dalszym ciągu doświadczają nierównego traktowania.

Kobiety w Polsce i na całym świecie nadal zmagają się z ubóstwem, związanym m.in. z ich sytuacją na rynku pracy, różnicą w wynagrodzeniach i wysokością emerytur. To kobiety są także najczęściej ofiarami przemocy fizycznej, psychicznej, seksualnej i ekonomicznej. Istotnym problemem pozostaje niedoreprezentacja kobiet pełniących funkcje publiczne. W dzisiejszym Sejmie kobiety stanowią zaledwie 27 % wszystkich posłów. Ograniczane są prawa reprodukcyjne kobiet w zakresie dostępu do procedury zapłodnienia pozaustrojowego, godnych warunków porodu, czy też świadomej decyzji o założeniu rodziny.

Jednocześnie chciałbym zauważyć, że tegoroczny Międzynarodowy Dzień Kobiet zbiega się z ważną rozprawą przed Trybunałem Konstytucyjnym, która może mieć istotny wpływ na przyszły kształt tej instytucji. W przeszłości Trybunał rozpatrywał sprawy, których przedmiotem był równy status kobiet i mężczyzn, a obecnie na rozpatrzenie oczekuje m.in. wniosek w sprawie dostępu samotnych kobiet do procedury zapłodnienia pozaustrojowego (sprawa rozpatrywana pod sygn. akt K 19/15).

Do Rzecznika Praw Obywatelskich, który pełni funkcję niezależnego organu ds. równego traktowania, wpływają wnioski dotyczące dyskryminacji czy przemocy ze względu na płeć.

Jest jednak wiele kobiet, których problemy nie są widoczne dla instytucji publicznych. Z tego powodu szczególnie doceniam wysiłki organizacji pozarządowych działających na rzecz przeciwdziałania dyskryminacji ze względu na płeć. To także dzięki organizacjom pozarządowym mamy szerszą wiedzę o rzeczywistym stanie przestrzegania zasady równego traktowania kobiet i mężczyzn w Polsce.

W tym szczególnym dniu pragnę przypomnieć, że zagwarantowanie równych praw kobietom i mężczyznom w życiu rodzinnym, politycznym, społecznym i gospodarczym jest obowiązkiem państwa wynikającym wprost z art. 33 ust. 1 Konstytucji RP.

Kobieta i mężczyzna mają w szczególności równe prawa do kształcenia, zatrudnienia i awansów, do jednakowego wynagradzania za pracę jednakowej wartości, do zabezpieczenia społecznego oraz do zajmowania stanowisk, pełnienia funkcji oraz uzyskiwania godności publicznych i odznaczeń.

Chciałbym zatem podkreślić, że dyskryminacja kobiet narusza zasady równości praw i poszanowania godności ludzkiej, hamuje wzrost dobrobytu społeczeństwa i rodziny, a także utrudnia pełne rozwinięcie możliwości i potencjału kobiet.

W związku z tym apeluję do instytucji publicznych o zwiększenie determinacji w działaniach prowadzących do realizacji równości kobiet i mężczyzn, zgodnie z przyjętym przez ONZ hasłem tegorocznego Międzynarodowego Dnia Kobiet: Planeta 50-50 do 2030: Krok naprzód na rzecz równości płci.