Biuletyn Informacji Publicznej RPO

W dniu 6 czerwca 2024 r. Sąd Okręgowy we Wrocławiu wydał wyrok w sprawie śmierci 25-letniego mężczyzny, który zmarł we wrocławskiej izbie wytrzeźwień wskutek odniesionych obrażeń. Mężczyzna był wcześniej bity, duszony, użyto wobec niego gazu i pałki. Sąd zakwalifikował działanie sprawców jako znęcanie się nad osobą prawnie pozbawioną wolności, nieumyślne spowodowanie śmierci i przekroczenie uprawnień przez funkcjonariuszy publicznych. Wskazał również, że działanie sprawców stanowiło tortury, i wymierzył 7 oskarżonym kary od 1,5 roku do 5 lat pozbawienia wolności.

Krajowy Mechanizm Prewencji Tortur z uznaniem odnotowuje dostrzeżenie przez sąd prawnomiędzynarodowego wymiaru zakazu tortur, mimo braku definicji i odrębnego typu przestępstwa tortur w prawie krajowym. Przypomina też, że definicja określona w art. 1 Konwencji ONZ w sprawie zakazu stosowania tortur z dnia 10 grudnia 1984 r. (Dz. U. z 1989 r. Nr 63, poz. 378) stanowi element polskiego porządku prawnego.

Nie uchyla to jednak potrzeby wprowadzenia do polskiego kodeksu karnego definicji tortur i odrębnego typu przestępstwa tortur, zgodnie z wymogami Konwencji ONZ oraz zaleceniami Komitetu Przeciwko Torturom (CAT) i Podkomitetu ds. Prewencji Tortur (SPT). Taki krok miałby wyraz symboliczny, pozwolił na określenie przez ustawodawcę sankcji adekwatnej do charakteru czynów, jakimi są tortury, oraz wyeliminował lub przynajmniej zminimalizował potencjalne ryzyko bezkarności.

Skuteczna prewencja tortur wymaga bowiem działań na wielu płaszczyznach, w tym edukacji, środków legislacyjnych i sądowych.