Biuletyn Informacji Publicznej RPO

Ministerstwo dostrzega problem braku regulacji zasad zwalniania od kosztów postępowania egzekucyjnego i dlatego projektowane są przepisy regulujące tę instytucję, podobnie jak i podstawy prawne wynagrodzenia przyznawanego biegłym powoływanym w toku tego postępowania.

W odpowiedzi na pytanie RPO resort sprawiedliwości informuje, że postulaty Rzecznika Praw Obywatelskich były przedmiotem dogłębnej analizy ministerialnego Zespołu do opracowania projektu ustawy o komornikach sądowych oraz o kosztach egzekucyjnych. Problematyka podnoszona w pismach Rzecznika Praw Obywatelskich w znacznej części dotyczy zagadnień związanych z kosztami postępowania egzekucyjnego.

Odnosząc się do postulatów dotyczących obniżenia opłat egzekucyjnych przy:

• dobrowolnej spłacie zadłużenia,
• egzekucji ze świadczeń z tytułu zabezpieczenia emerytalnego funkcjonariuszy służb mundurowych
• oraz wysokości opłat w przypadku egzekucji świadczeń niepieniężnych,

Ministerstwo wyjaśnia, że podstawowym celem prac legislacyjnych jest racjonalizacja systemu opłat egzekucyjnych.

Przygotowywany projekt ustawy zakłada nowe zasady ustalania kosztów egzekucyjnych, z uwzględnieniem nakładu pracy komornika oraz faktu dobrowolnego wykonania obowiązku przez dłużnika zarówno przy egzekucji świadczeń pieniężnych, jak i niepieniężnych.

Ustosunkowując się do problemu ochrony dłużników pobierających świadczenia z umów cywilnoprawnych, wskazać należy, że problem ten wielokrotnie był sygnalizowany w toku prac Zespołu. W aktualnym stanie prawnym nie podlegają egzekucji „u dłużnika pobierającego periodyczną stałą płacę - pieniądze w kwocie, która odpowiada niepodlegającej egzekucji części płacy za czas do najbliższego terminu wypłaty, a u dłużnika nieotrzymującego stałej płacy - pieniądze niezbędne dla niego i jego rodziny na utrzymanie przez dwa tygodnie".

Jak wyjaśnił Sąd Apelacyjny w Łodzi w uzasadnieniu wyroku z dnia 13 lutego 2014 r. „nie ulega wątpliwości, że do świadczeń powtarzających się, których celem jest zapewnienie utrzymania, zalicza się również wynagrodzenia wypłacane na podstawie umów cywilnoprawnych (jak np. na podstawie umowy najmu)".

Komornik zatem każdorazowo powinien badać charakter umowy cywilnoprawnej oraz czas jej trwania. Usunięcie pojawiających się nieprawidłowości możliwe jest w drodze nadzoru judykacyjnego nad działalnością komorników sądowych, sprawowanego przez sądy powszechne. Środkiem tego nadzoru jest skarga na czynności komornika sądowego.

W zakresie wzmocnienia ochrony praw pokrzywdzonych w postępowaniu dyscyplinarnym wskazać należy, że postępowanie dyscyplinarne ulega znacznemu przemodelowaniu w projektowanej ustawie i zmiany zmierzają do wzmocnienia siły oddziaływania odpowiedzialności dyscyplinarnej komornika. Przygotowany projekt ustawy o komornikach sądowych reguluje zagadnienia związane z odpowiedzialnością dyscyplinarną komorników i postępowaniem dyscyplinarnym. Zasadniczym celem jest uporządkowanie i zwiększenie efektywności postępowań dyscyplinarnych.