Biuletyn Informacji Publicznej RPO

15 września 2020 r. odbyło się posiedzenie Komisji Ekspertów ds. Przeciwdziałania Bezdomności przy Rzeczniku Praw Obywatelskich

W założeniu miało to być ostatnie spotkanie, podsumowujące działalność Komisji, powołanej przez Rzecznika Adama Bodnara 16 października 2015 r. Okazało się jednak, że jest tyle bieżących, ważkich problemów i tyle zagadnień, które już wcześniej podjęła Komisja, a których nie udało się doprowadzić do końca, że trudno wyobrazić sobie zakończenie jej działań.

Przynajmniej dopóki zatem Adam Bodnar będzie pełnił urząd, dopóty Komisja będzie działała, realizując swoje zadania. Problematyka przeciwdziałania bezdomności wydaje się pozostawać całkowicie obok bieżącej polityki, nie ma więc chyba przeszkód, aby rekomendować dalsze funkcjonowanie Komisji Ekspertów także i kolejnej osobie powołanej na stanowisko Rzecznika Praw Obywatelskich.

Podczas posiedzenia - przeprowadzonego online - odbyła się dyskusja na obecny już wcześniej w pracach Komisji temat właściwości miejscowej organów wydających decyzje o przyznaniu świadczeń z pomocy społecznej. Obecne regulacje nie uwzględniają zupełnie specyfiki sytuacji osoby doświadczającej bezdomności; zmuszając te osoby do powrotu do miejsca ostatniego zamieszkania.

Dr Adam Ploszka zaprezentował wyniki swoich badań na temat miejsca przeprowadzania wywiadu środowiskowego, które zgodnie z literalnym brzmieniem przepisu również jest powiązanie z miejscem zamieszkania osoby ubiegającej się o świadczenie. Nawiązał również do swojego artykułu na ten temat opublikowanego w lipcowym numerze „Państwa i Prawa”.

Eksperci zgadzają się, ze przepisy wymagają zmian i w tym zakresie potrzebna jest dalsza aktywność Komisji. Wydaje się jednak, że problemy z określeniem miejsca przeprowadzenia wywiadu mogłyby zostać usunięte stosunkowo prosto - poprzez zmianę treści kwestionariusza stanowiącego załącznik do rozporządzenia w sprawie rodzinnych wywiadów środowiskowych.

Poruszono również problemy związane ze stanem epidemii, z których najważniejszy do podjęcia to zamknięcie się domów opieki społecznej.  Pensjonariusze mają zakaz wychodzenia, co ogranicza ich wolność osobistą, uniemożliwia aktywizację, w tym także zawodową, a rodzinom uniemożliwia kontakt z bliskimi.

Poruszono także kwestię konieczności podniesienia świadczeń pieniężnych z opieki społecznej, w tym przede wszystkim zasiłku okresowego, którego maksymalna wysokość od lat wynosi 418 zł. Obecnie, kiedy z uwagi na sytuację wiele osób traci pracę, a społeczeństwo ubożeje, kwestia urealnienia wysokości zasiłków nabiera szczególnej aktualności.

Na posiedzeniu padł także pomysł zorganizowania posiedzenia „wyjazdowego”, zorganizowanego w przestrzeni otwartej i dostępnego także dla osób doświadczających bezdomności. To byłaby dobra okazja i sposobność, aby podsumować działania Komisji w mijającej kadencji RPO oraz wytyczyć kierunki dalszego działania Komisji Ekspertów.