Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Polskie władze podejmowały i podejmują wszelkie możliwe działania zmierzające do zabezpieczenia praw polskiej mniejszości narodowej na Białorusi, a zwłaszcza ich przedstawicieli, którzy stali się ofiarami szykan
• Tak MSZ odpowiedziało RPO w sprawie zatrzymań Andżeliki Borys, przewodniczącej Związku Polaków na Białorusi i dziennikarza Andrzeja Poczobuta

Pod koniec marca w Grodnie została zatrzymana Andżelika Borys, przewodnicząca Związku Polaków na Białorusi. Miał jej zostać postawiony zarzut naruszenia przepisów o imprezach masowych. Ostatecznie wszczęto postępowanie karne dotyczące podżegania do nienawiści.

O sprawie tej informował wtedy dziennikarz Andrzej Poczobut, który również został zatrzymany. Odmówiono mu kontaktu z adwokatem, co budzi poważne wątpliwości  z punktu widzenia podstawowych praw człowieka.

Rzecznik Praw Obywatelskich z zaniepokojeniem przyjął te informacje. Spytał szefa MSZ Zbigniewa Raua, jakie działania podejmują służby konsularne w tej sprawie.

Odpowiedź Łukasza Lutostańskiego, dyrektora Departamentu Konsularnego MSZ

Polska służba dyplomatyczno-konsularna, a także władze Rzeczypospolitej Polskiej, od samego początku podejmowali i podejmują wszelkie możliwe działania zmierzające do zabezpieczenia praw polskiej mniejszości narodowej na Białorusi, a zwłaszcza ich przedstawicieli, którzy stali się ofiarami szykan.

Konsulowie RP na Białorusi pozostają w stałym kontakcie z rodzinami i adwokatami osób zatrzymanych, którym zadeklarowali wsparcie. Monitorują na bieżąco działania miejscowych służb. Przewidziana prawem międzynarodowym pomoc konsularna jest jednak utrudniona z uwagi na fakt, że aresztowani posiadają obywatelstwo białoruskie.

Pragnę jednocześnie poinformować, iż władze polskie, w tym Prezydent, Prezes Rady Ministrów, Parlament, wezwały publicznie do natychmiastowego wstrzymania represji wobec mniejszości polskiej i uwolnienia aresztowanych. Po zatrzymaniu Andżeliki Borys do MSZ został wezwany w trybie pilnym chargé d’affaires Ambasady Białorusi w Warszawie, któremu przekazano protest. Polska wydała zakaz wjazdu na swoje terytorium sędziemu, który prowadził sprawę A. Borys.

Prezydent Andrzej Duda rozmawiał na temat uwięzionych z Sekretarzem Generalnym OBWE H. Schmid, Wysokim Komisarzem ds. Mniejszości Narodowych K. Abdrakhmanovem, Sekretarzem Generalnym Rady Europy M. Pejčinović Burić, Przewodniczącą Rady Praw Człowieka M. Bachelet i z Prezydent EE (obecnie pełni funkcję niestałego członka RB ONZ).

Natomiast Premier Mateusz Morawiecki podniósł ten temat na EUCO, zaś Minister Spraw Zagranicznych  Zbigniew Rau na spotkaniach NATO i UE. Efektem działań stało się oświadczenie w sprawie prześladowania Polaków szefa unijnej dyplomacji Josepa Borrelal. Komisja Europejska wezwała białoruskie władze do natychmiastowego uwolnienia Andżeliki Borys i Andrzeja Poczobuta.

Działania władz białoruskich potępiły Departament Stanu USA oraz liczne stolice państw demokratycznych. We wsparcie dla represjonowanych Polaków włączyły się organizacje polonijne z całego świata. Oświadczenia w tej sprawie wydały Rada Polonii Świata, Europejska Unia Wspólnot Polonijnych oraz wiele innych organizacji i stowarzyszeń polskich za granicą.

VII.531.23.2021