Biuletyn Informacji Publicznej RPO

W odpowiedzi na wystąpienie Rzecznika Praw Obywatelskich dotyczące problematyki biegłych sądowych, a w szczególności stopnia zaawansowania prac nad projektem ustawy o biegłych sądowych, podsekretarz stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości Marcin Warchoł udzielił Rzecznikowi wyjaśnień.

Rzecznik Praw Obywatelskich zwracał się do rządu o pilne zajęcie się projektem ustawy o biegłych sądowych. Dziś prawo nie reguluje jasno, jak mają oni pracować – w efekcie obywatele są krzywdzeni przewlekłością postępowań i błędami biegłych, a skarb państwa wypłaca za to ogromne odszkodowania.

Jak wyjaśnia min. Warchoł, termin realizacji projektu ustawy nie został jeszcze ustalony, ponieważ Instytut Wymiaru Sprawiedliwości opracowuje wyniki badań dotyczących oceny systemu funkcjonowania biegłych w postępowaniu cywilnym.

Prowadzone są dalsze prace koncepcyjne dotyczące regulacji prawnych. Odbyło się w ich ramach spotkanie z biegłymi sądowymi, a także przedstawicielami Naczelnej Izby Lekarskiej oraz okręgowych izb lekarskich w celu poznania postulatów lekarzy w sprawie opinii sporządzanych dla sądów i prokuratury. Tego typu spotkania będą kontynuowane. Służą one wypracowaniu standardów opiniowania z zakresu medycyny. Największe problemy związane z pozyskiwaniem wysoko kwalifikowanych specjalistów oraz terminowością realizowanych zadań występują właśnie w obszarze medycyny. Minister Marcin Warchoł poinformował, że gdy tylko projekt ustawy zostanie wypracowany - zostanie przedstawiony Rzecznikowi do zaopiniowania.

W toku pracy nad ustawą uwzględnione zostaną również uwagi m.in. Najwyższej Izby Kontroli postulujące wprowadzenie szczegółowej regulacji w zakresie weryfikacji kandydatów oraz trybu eliminacji osób niekompetentnych.

Zdaniem min. Warchoła w obecnym stanie prawnym istnieją już mechanizmy, które umożliwiają weryfikację kandydatów na biegłych sądowych, jak i monitorowanie jakości ich pracy. Istnieje możliwość zasięgania przez prezesa sądu okręgowego informacji na temat kandydata w rozmaitych źródłach, zależnych od specjalności danej osoby.

Rzecznik został poinformowany, że Minister Sprawiedliwości skierował do prezesów sądów okręgowych zalecenia dotyczące określonych procedur ustanawiania biegłych oraz ich kontroli. Zdaniem Ministra, wdrożenie tych technik mających na celu weryfikację jakości pracy biegłych zależy w znacznej mierze od zaangażowania sędziów, prezesów sądów i prokuratorów. Owe mechanizmy to m.in. egzekwowanie ustalonych terminów opiniowania, czy zawiadamianie właściwego prezesa sądu okręgowego o ujawnionej nierzetelności biegłego.

Minister wskazał także, że kwestia regulacji wynagrodzeń biegłych nie jest zależna wyłącznie od jego woli. Ewentualna modyfikacja stawek wynagrodzeń w celu zapewnienia dostępu do biegłych o najwyższych kwalifikacjach może być bowiem dokonana jedynie w ramach dostępnych środków budżetowych. Należy zaś wskazać, że przy obecnym obciążeniu Skarbu Państwa, dodatkowe wielomilionowe wydatki mogą wykraczać poza możliwości budżetu państwa.