Biuletyn Informacji Publicznej RPO

Radzyń Podlaski, Niemce, Lubartów, Biała Podlaska, Hajnówka, Bielsk Podlaski, Siemiatycze. W ostatnim tygodniu lutego (od 27.02) będę miał zaszczyt spotykać się z mieszkańcami tych miejscowości w ramach programu spotkań regionalnych Rzecznika Praw Obywatelskich.

Od początku mojej kadencji we wrześniu 2015 r. byłem już w 110 miejscowościach w całym kraju i słuchałem tego, co jest ważne dla lokalnych społeczności i co przytrafia się ludziom w życiu. Zasada bowiem jest taka, że raz w miesiącu na 3-5 dni ruszam z moją ekipą w Polskę, by o tym, co ludzi boli nie dowiadywać się tylko z pism, które trafiają do mojego Biura w Warszawie.

Na każde spotkanie jadę z nadzieją, że znajdą się takie sprawy, w których będę mógł pomóc. Bardzo często się nam to udaje.

Co może Rzecznik Praw Obywatelskich?

Jego głównym zadaniem jest pilnowanie tego, czy instytucje państwa nie naruszają praw obywateli. Może być bowiem tak, że przepisy nie uwzględniły czyjejś skomplikowanej sytuacji życiowej. Albo są źle stosowane – przez urzędników, a nawet w sądach. Może zmieniła się rzeczywistość, a prawo za tym nie nadążyło?

Podam Państwu przykłady:

• Wiele osób zgłasza Rzecznikowi skargi na sposób prowadzenia lokalnych inwestycji. Polska się rozwija i takich zmian jest bardzo dużo. RPO nie może oceniać, czy taka czy inna decyzja jest zła – może jednak sprawdzić, czy podjęta została w taki sposób, by zminimalizować błędy (np. czy konsultacje były dobrze przeprowadzone).
• Bardzo powoli uczymy się wspólnie respektować prawa seniorów – nasze społeczeństwo się starzeje, więc na spotkaniach dostaję dużo takich sygnałów, a że RPO współpracuje z najlepszymi ekspertami od praw osób starszych, mogę różne rozwiązania podpowiedzieć (np. jak projektować wspólną przestrzeń, by ławki były tam gdzie trzeba, a schody i brak poręczy nie tworzyły niepotrzebnych barier).
• Wiele osób zgłasza problem opieki nad bardzo niesamodzielnymi członkami rodziny – ustawa uzależnia wysokość wsparcia dla opiekunów od tego, czy niepełnosprawność została stwierdzona w dzieciństwie (wyższe wsparcie) czy później (niższe). Takie rozwiązanie zakwestionował, trzy lata temu, Trybunał Konstytucyjny, ale przepisy do tej pory nie zostały zmienione. Można jednak decyzje o wysokości pomocy państwa skutecznie skarżyć do sądu powołując się na Trybunał – i Rzecznik może podpowiedzieć, jak to zrobić.

Jeżdżąc od dwóch lat po kraju nauczyłem się jednego: w każdym regionie problemy są inne.

We wszystkich zgłoszonych sprawach Rzecznik nie zastąpi adwokata czy sądu, ale może poprosić o wyjaśnienia, zebrać i zanalizować dokumenty. Pracują dla niego doskonali prawnicy - specjaliści z różnych dziedzin i czasem wystarczy ich ekspertyza, by sprawę rozwikłać.

Rzecznik może też opisać problem władzom i zasugerować zmianę przepisów. Może pomóc w rozwiązaniu konkretnych problemów pokazując, jakie są na to dobre sposoby lub kontaktując zainteresowanych z ekspertami i organizacjami pozarządowymi, które sobie z tym radzą.

Ten ostatni aspekt jest bardzo ważny. W całej Polsce tysiące ludzi działają na rzecz swojej społeczności, mają wspaniałe pomysły, rozwiązują lokalne problemy, które gdzie indziej wydają się górą nie do zdobycia. Te wszystkie inicjatywy nazywamy w moim biurze Wielkoduszną Polską.

Przyjeżdżam więc do Państwa z nadzieją, że i tu poznam fantastyczne pomysły, którymi będziemy się mogli dzielić w innych regionach.

Na koniec ważna informacja: w spotkaniach z Rzecznikiem Praw Obywatelskich, które trwają około dwóch godzin, każdy może zabrać głos. Jeśli jednak ktoś uważa, że jego sprawa nie nadaje się do omawiania na forum publicznym, może ją zgłosić prawnikowi z Biura RPO, który jest na sali.

Gorąco zapraszam na spotkania.

Szczegółowe informacje o tym, gdzie i kiedy są spotkania, znaleźć można na stronie RPO (www.rpo.gov.pl): https://www.rpo.gov.pl/pl/content/spotkania-regionalne-rpo-w-woj.-lubelskim-i-podlaskim-26-lutego-2-marca-2018-r

Adam Bodnar

Rzecznik Praw Obywatelskich