Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Pani B trafiła została objęta kwarantanną graniczną, choć wróciła do kraju jeszcze przed wprowadzeniem takiego obowiązku
• Okazało się, że informacja o przekroczeniu granicy została wprowadzona do systemu EWP dopiero po pięciu dniach, a wtedy system automatycznie objął ją kwarantanną
• Policja, która ścigała panią B., nie popełniła jednak błędu, bo nie mogła skorygować danych w systemie EWP. Natomiast dzięki interwencji RPO udało się zatrzymać postępowanie przed sanepidem
• Wszystko to zajęło rok, w czasie którego RPO musiał wysłać 20 pism i przeanalizować tyleż odpowiedzi z kilku instytucji państwowych, które wspólnie zamknęły „w systemie” panią B.

Pani B. poskarżyła się do RPO na objęcia jej kwarantanną  graniczną. Wróciła do Polski z Niemiec 12 marca 2020 r. (zatem jeszcze przed wejściem w życie przepisów nakładających obowiązek poddania się kwarantannie przez obywateli polskich powracających z zagranicy). 19 marca 2020 r. otrzymała telefon z policji, czy przebywa w miejscu kwarantanny. Wtedy też dowiedziała się, że jest objęta kwarantanną od 17 do 31 marca 2020 r. Następnie kwarantannę przedłużono do 3 kwietnia 2020 r. Liczne próby wyjaśnienia na Policji, w Straży Granicznej, w służbach sanitarnych i w urzędzie wojewódzkim nie przyniosły żadnych efektów. Jedyne, co udało się jej ustalić, to fakt umieszczenia jej na prowadzonej przez urząd wojewódzki liście osób objętych obowiązkiem kwarantanny. W konsekwencji przez 17 dni nie wychodziła z domu, była więc de facto pozbawiona wolności bez podstawy faktycznej i prawnej.

Rzecznik prowadził w tej sprawie długotrwałą korespondencję z komendantem miejskim Policji, placówką Straży Granicznej, wojewódzkim i powiatowym państwowym inspektorem sanitarnym, urzędem wojewódzkim oraz Centrum Systemów Informacyjnych Ochrony Zdrowia przy Ministerstwie Zdrowia. Przez długi czas organy te nie potrafiły ustalić, dlaczego pani B. objęta była obowiązkiem kwarantanny, choć bezsprzecznie nie powinna była mu podlegać zważywszy na datę przekroczenia granicy.

Ostatecznie ustalono, że zarówno umieszczenie pani B. na liście osób objętych kwarantanną dla powracających z zagranicy, jak i przedłużeniem kwarantanny na kolejne kilka dni, było wynikiem błędów w systemie informatycznym.

System EWP, w którym od 9 marca 2020 r. urząd wojewódzki zamieszczał dane osób wjeżdżających do kraju, w początkowym okresie ujmował osoby, których dane zostały do niego wpisane, jako podlegających kwarantannie od dnia zamieszczenia wpisu.

Biorąc pod uwagę ogromną liczbę kart, jakie wpływały regularnie do urzędu, nie było możliwości bieżącego wprowadzania danych do systemu EWP. Stąd dane pani B. zamieszczone zostały dopiero w dniu 17 marca, a zatem w okresie, w którym po przekroczeniu granicy należało poddać się obowiązkowej kwarantannie, co spowodowało ujęcie jej w katalogu osób objętych przedmiotowym nakazem.

Z kolei 29 marca 2020 r. w wyniku kolejnego błędu w systemie EWP jako data wjazdu do Polski została pani D.B. przypisana data 20 marca 2020 r., w efekcie czego kwarantanna została automatycznie ustalona na okres do 3 kwietnia 2020 r.

Oba wpisy do systemu EWP po wpłynięciu do urzędu wojewódzkiego pisma RPO zostały usunięte.

Ponieważ pani D.B. nie będąc początkowo świadoma obciążającego jej obowiązku kwarantanny wychodziła z domu (do czasu pierwszego telefonu sprawdzającego od funkcjonariusza Policji), wszczęto wobec niej postepowanie wykroczeniowe za złamanie kwarantanny. Następnie jednak, po interwencji RPO i ustaleniu braku podstaw do nałożenia na panią B. obowiązku kwarantanny, postepowanie umorzono.

Funkcjonariusze policji, zarówno sprawdzając przestrzeganie przez panią B. zakazu opuszczania miejsca pobytu, jak i wszczynając postępowanie wykroczeniowe, wykonywali swe obowiązki, posługując się błędnymi danymi z systemu EWP, których nie mogli weryfikować. Nie naruszyli zatem praw i wolności pani B.

W związku z  tym, że pani B. figurowała w systemie EWP jako osoba objęta obowiązkiem kwarantanny, powiatowy inspektor sanitarny wydał w dniu 23 kwietnia 2020 r. decyzję sankcjonującą ten obowiązek. Na skutek interwencji Rzecznika, wojewódzki inspektor sanitarny wszczął postępowanie w przedmiocie jej unieważnienia.

Stwierdzone w niniejszej sprawie negatywne dla pani B. stany prawne zostały częściowo naprawione – postępowanie wykroczeniowe umorzono, wpis na listę osób objętych kwarantanną został usunięty, a wobec decyzji o objęciu jej kwarantanną podjęto kroki w kierunku jej unieważnienia.

Sprawę zakończono, informując wnioskodawczynię, że oczekiwane przez nią wsparcie przez Rzecznika jej roszczeń odszkodowawczych, których zamierza dochodzić na drodze sądowej od organów biorących udział w procedurze nadania kwarantanny,  przekracza zakres uprawnień Rzecznika.

BPW.565.3.2020