Biuletyn Informacji Publicznej RPO

9 - 11 listopada 2022 r. Maciej Kruk z Wydziału ds. Współpracy Międzynarodowej BRPO wziął udział w konferencji “Knowledge and Experience Sharing Conference on Human Rights and Migration” w Stambule.

Jako reprezentant RPO Maciej Kruk zabrał głos w panelu „Integration Problems faced by Migrants and Refugees in Host Countries – Social Cohesion Policies and Practices” ("Problemy z integracją spotykające migrantów i uchodźców w państwach przyjmujących - polityki i praktyki w zakresie spójności społecznej"). Uczestniczył w nim również prezydent włoskich ombudsmanów Marino Fardelli, a rozmowę prowadził ombudsman Turcji Arif Dülger. Wskazał w nim położenie migrantów i uchodźców w Polsce przed rosyjską inwazją na Ukrainę, zmiany, jakie w ich położeniu przyniósł wybuch wojny i napływ uchodźców z Ukrainy, oraz podstawowe wyzwania, które czekają Polskę w sferze spójności społecznej w kontekście migrantów i uchodźców.

W pierwszej części swojej wypowiedzi Maciej Kruk wskazał, że dynamiczny wzrost liczby przybywających do Polski cudzoziemców jest zjawiskiem obserwowanym od kilku lat. O ile w 2015 r. wydano 65 tyś. zezwoleń na pobyt i pracę, to w 2021 r. liczba ta wynosiła już pół miliona. Wzrost ten nie przełożył się jednak na opracowanie i wdrożenie kompleksowej polityki migracyjnej. Ponadto w polskim społeczeństwie – mimo braku napięć społecznych wynikających z napływu dużej liczby osób z Ukrainy – zauważalne są nieprzychylne postawy wobec migrantów i uchodźców, zwłaszcza Romów oraz osób z Bliskiego Wschodu.

Następnie Maciej Kruk zarysował sytuację w Polsce po rozpoczęciu przez Rosję kolejnej fazy inwazji na terytorium Ukrainy 24 lutego 2022 r., w szczególności rolę oddolnych, prywatnych inicjatyw na rzecz pomocy uchodźcom oraz strukturę demograficzną uchodźców (niemal 90% z nich to kobiety, wśród których ponad 60% przybyło do Polski z dziećmi). Przedstawił również najważniejsze uprawnienia przysługujące uchodźcom na podstawie specustawy o pomocy obywatelom Ukrainy, z zaznaczeniem jednak, że nawet po wejściu jej w życie znaczny ciężar pomocy humanitarnej spoczywał na osobach prywatnych.

Podsumowując, Maciej Kruk przedstawił wnioski na temat wyzwań, jakim będzie zapewnienie spójności społecznej w Polsce wobec zwiększonego napływu migrantów i uchodźców. W pierwszej kolejności zwrócił uwagę na związane z nim potrzeby mieszkaniowe, podkreślając, że na problemy ze znalezieniem mieszkania szczególnie narażone są grupy wrażliwe, takie jak osoby z niepełnosprawnościami, osoby starsze czy Romowie – między innymi z uwagi na trudności, jakie napotykają one przy poszukiwaniu pracy. Maciej Kruk podkreślił również, że długotrwałe wsparcie uchodźców jest wielkim wyzwaniem budżetowym dla polskiego państwa. Może to prowadzić do ograniczenia w przyszłości zakresu wsparcia, do czego tendencję da się już zauważyć w projekcie nowelizacji specustawy o pomocy obywatelom Ukrainy zaproponowanej przez MSWiA. Sytuacja jest tym bardziej wrażliwa, że jednocześnie w trudnym położeniu ekonomicznym znajduje się wielu obywateli Polski, co rodzi zagrożenie wzrostu niechętnych postaw wobec migrantów i uchodźców.

Kończąc swoją wypowiedź, Maciej Kruk podkreślił wagę zaprojektowania polityk migracyjnych przewidujących rozwiązania średnio- i długoterminowe. Działanie to mogłoby bowiem znacząco pomóc w zmaganiach z wyzwaniami w sferze migracyjnej.  

Gospodarzem konferencji w Stambule był Główny Omdusman Turcji Şeref Malkoç. Każda z sesji plenarnych konferencji dotyczyła praw człowieka w obszarze szeroko rozumianej migracji, ze szczególnym uwzględnieniem roli, jaką odgrywają w tej sferze instytucje ombudsmanów. W wydarzeniu wzięli udział również m. in. Ombudsman Węgier Akos Kozma, Obmudsman Mołdawii Ceslav Panico, Marta Hirsch-Ziembińska z ramienia Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich, przedstawiciel UNHCR w Turcji Phillipe Leclerc oraz przedstawiciele organów unijnych, międzynarodowych oraz rządu tureckiego.