Biuletyn Informacji Publicznej RPO

W dniach 3-5 lutego 2020 r. Krajowy Mechanizm Prewencji Tortur (KMPT) wizytował Areszt Śledczy w Warszawie – Białołęce. Wizytacja miała charakter tematyczny i jej celem było sprawdzenie stopnia realizacji zaleceń Europejskiego Komitetu ds. Zapobiegania Torturom oraz Nieludzkiemu lub Poniżającemu Traktowaniu albo Karaniu (CPT), przedstawionych polskim władzom w raporcie z wizyty w 2017 r. [CPT/Inf (2018) 39]

Delegacja KMPT odbyła wstępną rozmowę z Dyrektorem jednostki, dokonała oglądu wybranych przez siebie pomieszczeń, przeprowadziła inspekcję czterech pojazdów służących do transportu osadzonych, odbyła poufne rozmowy z więźniami i personelem oraz zapoznała się z wybraną dokumentacją. Pod koniec wizyty delegacja ustnie przekazała wstępne wnioski i spostrzeżenia kierownictwu placówki.

Pojemność jednostki wynosi 1773 miejsca.

Według stanu na dzień 3 lutego 2020 r. przebywało w niej 1668 osadzonych, w tym 1170 osób skazanych i ukaranych oraz 498 tymczasowo aresztowanych.

W ocenie delegacji KMPT zalecenia CPT w większości pozostają niezrealizowane.
Dotyczą one m.in.:

• odpowiedniego minimalnego metrażu cel w przeliczeniu na jednego osadzonego
  - minimalny standard CPT wynosi 4 m² w celach wieloosobowych i 6 m² w celach jednoosobowych, z wyłączeniem kącików sanitarnych; odległość pomiędzy ścianami celi powinna wynosić min. 2 m;
• odpowiedniego dokumentowania obrażeń osadzonych - CPT zaleca m.in. zaprowadzenie specjalnego rejestru do dokumentowania obrażeń, wykorzystywania przy badaniu formularza zawierającego zarysy sylwetki do zaznaczenia umiejscowienia obrażeń oraz dokumentowanie obrażeń za pomocą zdjęć. Dokumentacja medyczna nie zawierała elementów na które wskazuje CPT;
• roli lekarzy w procedurze umieszczenia osadzonego w celi izolacyjnej – w wizytowanej jednostce lekarze poświadczają, że stan zdrowia pozwala więźniowi na umieszczenie
  w celi izolacyjnej. W ocenie CPT jest to nieetyczne. Personel medyczny nigdy nie powinien uczestniczyć w procesie podejmowania decyzji, którego skutkiem jest umieszczenie osadzonego w odosobnieniu.  Powinien jednak o takim osadzeniu być informowany, dokonać niezwłocznego badania po takim umieszczeniu oraz odwiedzać osadzonego w celi izolacyjnej, minimum raz dziennie (niezależnie czy osadzony zgłasza taką prośbę);
• odpowiednich standardów dot. placów spacerowych – zgodnie z zaleceniami CPT osadzeni powinni mieć możliwość odbycia codziennych ćwiczeń na zewnątrz,
  w warunkach umożliwiających im fizyczne zmęczenie się. Powinny one mieć zadaszenie, chroniące przed złymi warunkami atmosferycznymi oraz umożliwiać widok na horyzont. Place spacerowe, które odwiedziła delegacja KMPT były w złym stanie materialnym. Dziurawa nawierzchnia utrudniała poruszanie się osobom o obniżonej sprawności fizycznej. Widok był przesłonięty metalową siatką. Brak było sprzętu
  do ćwiczeń (zainstalowano jedynie prowizoryczny drążek).

Delegacja KMPT pozytywnie oceniła stan materialny pojazdów przeznaczonych do przewozu osadzonych. Jeden z pojazdów, nabyty przez jednostkę w zeszłym roku spełniał w całości standardy CPT dotyczące transportu. Posiadał monitoring (zarówno w części wewnętrznej,
jak i na zewnątrz), wentylację, ogrzewanie i pasy bezpieczeństwa dla osadzonych.

Delegacja zwróciła uwagę, że dwa pojazdy nie posiadały monitoringu, umożliwiającego obserwację zachowania osadzonych i funkcjonariuszy, jeden zaś – pasów bezpieczeństwa dla osadzonych, co stwarza zagrożenie dla ich zdrowia w przypadku gwałtowanego hamowania lub wypadku.

Szczegółowe uwagi dotyczące realizacji zaleceń CPT zostaną przedstawione w raporcie z wizytacji.