Biuletyn Informacji Publicznej RPO

W dniach 23-25 lipca 2019 r. przedstawiciele Krajowego Mechanizmu Prewencji Tortur wraz z ekspertem zewnętrznym z zakresu psychologii przeprowadzili wizytację w Domu Pomocy Społecznej Zgromadzenia Braci Albertynów w Częstochowie. Placówka przeznaczona jest dla maksymalnie 82 dorosłych mężczyzn z niepełnosprawnością intelektualną. W placówce w czasie wizytacji przebywało 82 mieszkańców z różnym stopniem niepełnosprawności, w tym kilku mieszkańców z niepełnosprawnością fizyczną. W tej liczbie 54 mieszkańców to osoby ubezwłasnowolnione całkowicie, czterech podopiecznych sąd ubezwłasnowolnił częściowo, natomiast 24 osoby posiadały  pełną zdolność do czynności prawnych.

Warunki bytowe w placówce ocenione zostały jako bardzo dobre. Zarówno w pokojach mieszkańców (w większości dwu- lub trzyosobowych) oraz pomieszczeniach sanitarnych panował ład i czystość. Wysoko należy ocenić dostosowanie budynku oraz funkcjonowania DPS do potrzeb osób z ograniczoną sprawnością ruchową i niepełnosprawnością fizyczną (prowadzona jest opieka przyłóżkowa, placówka posiada lampy oraz materace przeciwodleżynowe, brak jest miejsc niedostępnych dla osób poruszających się na wózkach inwalidzkich – liczne podjazdy, winda, szerokie korytarze i drzwi do wszystkich pomieszczeń).

Za dobrą praktykę przedstawiciele Mechanizmu uznali możliwość urządzenia swoich pokoi przez mieszkańców według własnego upodobania. Jedna z pracowniczek Domu wykonuje na ścianach w pokojach chętnych mieszkańców zamówione przez nich rysunki jak również inne ozdoby widoczne na lampach, lustrach, etc. Wspomniane praktyki wpływają na szybszą adaptację mieszkańców, zwiększają także poczucie odpowiedzialności za otaczającą ich przestrzeń.

Przy domu znajduje się przestronny, dobrze utrzymany ogród z otwartą siłownią, boiskami do piłki nożnej i koszykówki, ławkami oraz altaną w której w okresie letnim organizowane są przyjęcia oraz imprezy okolicznościowe.

Placówka posiada bogatą ofertę terapeutyczną. W domu prowadzona jest m.in. arteterapia, zooterapia, choreo- i biblioterapia (bierna i czynna). Zajęcia prowadzone są w znacznej części w czterech, bogato wyposażonych pracowniach. Ponadto, dla pensjonariuszy organizowane są warsztaty stolarskie, plastyczne, taneczne, ruchowe (ćwiczenia na ogrodowej siłowni), olimpiady, zawody sportowe, turnieje tenisa stołowego, gry w warcaby.

W trakcie przeprowadzonych grupowych i indywidualnych rozmów z mieszkańcami, ocenili oni swój pobyt w placówce jako komfortowy. Wskazali na panujące poczucie bezpieczeństwa oraz świadomość obowiązujących tam zasad oraz przysługujących im praw. Na duże uznanie zasługuje doskonała znajomość mieszkańców przez pracowników DPS. Dotyczy to zarówno podstawowych informacji dotyczących mieszkańców, ale również ich sytuacji rodzinnej, zdrowotnej i wynikających z nich indywidualnych potrzeb każdego z podopiecznych. Zajęcia i aktywności proponowane mieszkańcom są również indywidualnie dopasowywane do umiejętności i zainteresowań konkretnych osób.

Przedstawiciele KMPT zwrócili także uwagę na stałą współpracę DPS z psychologiem w wymiarze 1/8 etatu. Stałe zatrudnienie psychologa w takiej placówce należy ocenić pozytywnie, niemniej przy tak dużej liczbie mieszkańców niewątpliwie pożądane byłoby rozszerzenie współpracy do większego wymiaru godzin. Wizytujący zasugerowali również, aby zapoznać personel z Protokołem Stambulskim, czyli Podręcznikiem skutecznego badania i dokumentowania tortur oraz innego okrutnego, nieludzkiego lub poniżającego traktowania albo karania, w którym zwraca się uwagę m.in. na skuteczną pracę psychologów. Dokument ten jest także pomocny w przypadku odpowiedniego opisywania obrażeń na tzw. mapach ciała. Prawidłowe dokumentowanie śladów mogących świadczyć o stosowaniu przemocy jest bowiem niezwykle ważne i powinno być standardową procedurą w przypadku przyjęcia do placówki, czy przed jej opuszczeniem lub powrotem do niej np. w przypadku hospitalizacji.

W ocenie pracowników KMPT przydatnym byłoby również zapewnienie możliwości konsulatacji psychologicznej dla pracowników DPS w ramach tzw. superwizji. Mogłoby to bowiem znacząco podnieść komfort pracy oraz przeciwdziałać „wypaleniu zawodowemu”.

Dalsze informacje oraz rekomendacje Krajowego Mechanizmu Prewencji Tortur zostaną przedstawione w raporcie z wizytacji.