Biuletyn Informacji Publicznej RPO

7 sierpnia 2018 r. przedstawiciele Krajowego Mechanizmu Prewencji Tortur przeprowadzili wizytację w Zakładzie Diagnostyczno-Obserwacyjnym Miejskiego Centrum Terapii i Profilaktyki Zdrowotnej w Łodzi. Centrum jest samodzielnym publicznym zakładem opieki zdrowotnej i działa w oparciu o przepisy ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej. Zdaniem wizytujących warunki bytowe w placówce są złe.

W Zakładzie Diagnostyczno-Obserwacyjnym pacjenci - osoby będące w stanie intoksykacji alkoholowej - hospitalizowane są krótkoterminowo. Oferowane im zabiegi to: zabiegi sanitarno-higieniczne, medyczna kontrola trzeźwienia, przerywanie ciągów alkoholowych, postępowanie ukierunkowane na identyfikację cech uzależnienia oraz wczesne wykrywanie współistniejących schorzeń u osób z problemem alkoholowym. Wszystkie te usługi są świadczone bezpłatnie.

W praktyce, do tej placówki doprowadzane są przez policję lub straż miejską osoby w celu wytrzeźwienia, tak jak ma to miejsce w przypadku osób umieszczanych w izbach wytrzeźwień. Należy więc przyjąć, że przebywają tam osoby faktycznie pozbawione wolności (w rozumieniu art. 4 OPCAT[1]),  w związku z czym KMPT sprawdzał czy warunki w jakich umieszczono te osoby oraz sposób ich traktowania nie niosą ze sobą ryzyka występowania tortur, nieludzkiego, poniżającego traktowania lub karania.

Placówka przeznaczona dla 40 osób, z czego 10 miejsc wyznaczono dla kobiet.

Zdaniem wizytujących warunki bytowe w placówce są złe. W większości pomieszczeń, w których umieszczane są osoby nietrzeźwe znajdują się całkowicie nieosłonięte toalety typu tureckiego – także w pomieszczeniach wieloosobowych. Ponadto wszystkie te pokoje są monitorowane, a monitoring nie posiada funkcji maskowania części intymnych. Rozwiązanie to nie gwarantuje zachowania choćby minimum intymności. Pracownicy placówki wskazywali co prawda, że istnieje możliwość doprowadzenia do toalety znajdującej się poza monitorowanym pokojem, jednak osoby, które trafiają do placówki – ze względu na swój stan - nie zawsze są tego świadome, w pokojach brakuje także tego typu informacji.

Ponadto w pokojach nie ma umywalek a osoby doprowadzone w celu wytrzeźwienia nie otrzymują nawet papieru toaletowego. Dyrekcja placówki twierdzi, że papier stwarzałby ryzyko zadławienia się osób tam umieszczonych. Każda osoba doprowadzona w celu wytrzeźwienia otrzymuje natomiast pięciolitrową butlę z wodą, jednak bez możliwości przelania jej np. do małego plastikowego kubka.

Wizytujący zwrócili również uwagę, że prysznice zarówno w części damskiej, jak i męskiej wydają się być rzadko używane – dwa z nich zostały zamienione na składziki. Ponadto znajduje się tam monitoring obejmujący zasięgiem osoby, które wchodziłyby pod prysznic. Poza tym placówka nie jest wyposażona w urządzenia dla osób niepełnosprawnych ruchowo.

Dyrekcja placówki zaznaczyła, że obecnie trwają prace budowlane zmierzające do przeniesienia placówki do nowego budynku, jednak data jego oddania nie jest ostatecznie znana.

Wątpliwości wizytujących wzbudziło też prowadzenie dokumentacji. W niektórych protokołach z zastosowania przymusu bezpośredniego brakowało informacji o godzinie zakończenia stosowania unieruchomienia. Tylko w części z kart osób umieszczonych w placówce znajdowały się tzw. mapy ciała, na których zaznaczone są wszelkie obrażenia, blizny, tatuaże, które lekarz dostrzegł oraz opisał podczas badania pacjenta przy przyjęciu do placówki. KMPT zaleca, aby tego typu dokumentację prowadzić wobec wszystkich osób doprowadzanych w celu wytrzeźwienia, jest to bowiem niezwykle ważne z punktu widzenia skutecznego badania i dokumentowania tortur oraz innego okrutnego, nieludzkiego lub poniżającego traktowania albo karania, o którym mowa w Protokole Stambulskim.

Wizytujący zwrócili również uwagę na postępowanie z cudzoziemcami przyjętymi do placówki w stanie nietrzeźwości.

Z informacji przekazanych przez pracowników zakładu i analizy dokumentacji wynika, że w ciągu ostatnich miesięcy pacjentami byli m.in. obywatele Ukrainy. W dokumentach dotyczących ich pobytu w placówce nie odnotowano natomiast informacji na temat ewentualnej bariery językowej lub korzystania z pomocy tłumacza. Podczas wstępnego podsumowania wizytacji przedstawiciele KMPT rekomendowali, aby każda osoba przyjmowana do placówki była poinformowana o swoich prawach i obowiązkach w języku dla siebie zrozumiałym. Podobnie w przypadku składania przez cudzoziemców wszelkich podpisów w dokumentacji (np. podczas przekazywania depozytu) winna znajdować się informacja o zapoznaniu z treścią dokumentu w języku zrozumiałym dla podpisującego lub informacja o znajomości języka polskiego przez osobą doprowadzoną do izby.

Szczegółowe uwagi i zalecenia zostaną przedstawione w raporcie powizytacyjnym.