Biuletyn Informacji Publicznej RPO

Rzecznik Praw Obywatelskich wniósł kasację do Sądu Najwyższego w sprawie mężczyzny oskarżonego o kradzież portfela. Zdaniem RPO, w  postępowaniu Sądu I instancji doszło do rażących uchybień a apelacja oskarżonego została nienależycie rozpatrzona przez Sąd II instancji.

W 2009 roku mężczyzna ukradł portfel, w którym znajdował się tylko dowód osobisty. Jednocześnie oskarżyciel publiczny dołączył wniosek o skazanie oskarżonego bez przeprowadzenia rozprawy i wymierzenie kary 6 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem na okres 5 lat oraz wymierzenie grzywny w wysokości 10 stawek po 20 zł każda. Co istotne, czyn jakiego dopuścił się oskarżony został zakwalifikowany jako przestępstwo z art. 275 § 1 Kodeksu karnego, czyli kradzież dowodu tożsamości. Wniosek prokuratora był wynikiem ugody pomiędzy nim i oskarżonym.

Podczas posiedzenia (bez udziału oskarżonego) Sąd Rejonowy zmienił kwalifikację prawną czynu i uznał, że poza kradzieżą dowodu tożsamości oskarżony usiłował także ukraść pieniądze, lecz swojego zamiaru nie zrealizował z uwagi na to, że w portfelu tym pieniędzy nie było, co przyznał sam pokrzywdzony.

Uwagę Rzecznika Praw Obywatelskich zwróciło to, że Sąd Rejonowy, bez uzyskania zgody stron, zmienił opis zarzucanego czynu oraz jego kwalifikację prawną – na surowszą dla oskarżonego. Jednocześnie Sąd nie wskazał, dlaczego zamiar kradzieży pieniędzy powinien być rozpatrywany jako przestępstwo określone w Kodeksie karnym, a nie jako wykroczenie wynikające z Kodeksu wykroczeń. Kara dla oskarżonego została wymierzona na podstawie innych przepisów niż w uzgodnieniu zawartym pomiędzy prokuratorem i oskarżonym. W opinii RPO stanowi to rażące uchybienie. Na potwierdzenie swojego stanowiska, Rzecznik przywołał wyrok Sądu Najwyższego, w którym wskazano, że Sąd może w takiej sytuacji uwzględnić wszystkie elementy porozumienia prokuratora i oskarżonego i wydać wyrok odpowiadający temu uzgodnieniu, albo wniosku nie uwzględnić. Nie może natomiast bez porozumienia ze stronami samodzielnie dokonywać modyfikacji poszczególnych elementów tego uzgodnienia (wyrok SN z 5 grudnia 2013 r., sygn. V KK 342/13).

Zmiana kwalifikacji prawnej przypisanego oskarżonemu czynu (w sposób opisany wyżej) skutkowała zarządzeniem wobec niego wykonania orzeczonej kary pozbawienia wolności.