Biuletyn Informacji Publicznej RPO

Gdy rodzice się rozwodzą, zawsze jest to dla dzieckie ogromne przeżycie. Jeszcze trudniej jest, gdy mama i tata wzajemnie się obwiniają, nie mogą ustalić zasad opieki nad dzieckiem, zdecydować, gdzie powinno zamieszkać, czy według jakich reguł powinno być wychowywane. Często jeden rodzic robi wszystko, aby ograniczyć drugiemu kontakty z dzieckiem, lub całkowicie chce pozbawić go praw rodzicielskich. Mama i tata tak bardzo pragną udowodnić, które z nich ma rację, że zapominają o tym co najważniejsze – że w takiej sytuacji najbardziej cierpi ich dziecko.

Dlatego rzecznik praw obywatelskich Adam Bodnar i rzecznik praw dziecka Marek Michalak postanowili wesprzeć najmłodszych obywateli. 27 czerwca podpisali wspólne wystąpienie do Ministra Sprawiedliwości, w którym apelują o zwiększenie reprezentacji dziecka w postępowaniu opiekuńczym.

W sprawach sądowych, w których rozstrzygane są kwestie rodzinne, takie jak sposób wykonywania władzy rodzicielskiej, miejsce zamieszkania dziecka czy np. kontakty dziecka z rodzicem, często dochodzi do zasadniczego i głębokiego konfliktu pomiędzy rodzicami. Zajmują oni skrajnie stanowiska procesowe i prezentują wykluczające się koncepcje na sytuację wychowawczą dziecka. Sprawia to, że interes dziecka nie jest w postępowaniach tych właściwie reprezentowany. 

Zdaniem ombudsmanów należy wykorzystać potencjał kuratorów sądowych. To fachowcy, którzy mają ogromne doświadczenie i na co dzień zmagają się z niezwykle trudnymi historiami. Muszą wykazywać się przy tym nie tylko znajomością procedur, ale przede wszystkim ogromną wrażliwością. Właśnie ta wrażliwość na problemy najsłabszych jest tak bardzo potrzebna w sprawach dotyczących opieki nad dzieckiem.

W wystąpieniu do resortu sprawiedliwości rzecznicy zaapelowali, aby:

• rozszerzyć katalog spraw, w których działa tzw. kurator „kolizyjny”  - na sprawy dotyczące pozbawienia, ograniczenia lub zawieszenia władzy rodzicielskiej, a także sprawy dotyczące kontaktów (przynajmniej do spraw, w których zdaniem sądu zaistniało realne zagrożenie dobra dziecka przez działania, zwłaszcza procesowe, rodzica),
• zapewnić właściwy poziom kwalifikacji kuratora „kolizyjnego”, zgodnie ze wskazaniem zawartym w sygnalizacji Trybunału Konstytucyjnego w sprawie sygn. S 2/14,
• zapewnić, aby dziecko w postępowaniu opiekuńczym mogło korzystać z pomocy profesjonalnego pełnomocnika, który działałby zgodnie ze wskazaniami i życzeniami dziecka.

Spotkanie w Biurze Rzecznika Praw Dziecka, podczas którego rzecznicy podpisali wspólne wystąpienie, było również okazją do omówienia najistotniejszych spraw dotyczących ochrony praw dziecka oraz zasad współdziałania obu instytucji.