Biuletyn Informacji Publicznej RPO

Po ogłoszeniu upadłości Spółdzielczego Banku Rzemiosła i Rolnictwa z siedzibą w Wołominie („SK Bank”) okazało się że osoby, które kupiły mieszkania od developerów i zapłaciły za nie pełną cenę, nie są ich właścicielami.

SK Bank udzielał kredytów developerom na realizację inwestycji mieszkaniowych,  a następnie wystawiał promesy zgód na bezobciążeniowe wyodrębnienie lokali stronom umów developerskich. Nieruchomości, na których prowadzone były przedsięwzięcia deweloperskie, zostały zabezpieczone hipoteką ustanowioną na rzecz SK Banku. Pomimo tego, że inwestycje zostały zakończone, a klienci dokonali zapłaty ceny na wskazany rachunek developera w SK Banku, nie doszło do realizacji promesy. Przed wyodrębnieniem lokali na rzecz ich nabywców, SK Bank ogłosił upadłość.

Rzecznik Praw Obywatelskich interweniował w sprawie grupy poszkodowanych obywateli w Komisji Nadzoru Finansowego („KNF”), a także zwrócił się do syndyka masy upadłości SK Banku.

Z uzyskanych informacji wynika, że syndyk odbył spotkanie w sprawie wyrażenia zgody na bezobciążeniowe przenoszenie lokali mieszkalnych na rzecz nabywców lokali. W związku z tym, że wierzytelności zabezpieczone hipoteką są przedmiotem zastawu na rzecz Skarbu Państwa – Ministra Finansów, w ocenie syndyka bezobciążeniowe wyodrębnienie lokali możliwe jest po uzyskaniu zgody Ministra Finansów. Syndyk wystąpił w tej sprawie do Ministra Finansów i obecnie czeka  na stanowisko. Jeżeli Minister Finansów wyrazi zgodę, sprawa zostanie przedstawiona Radzie Wierzycieli. Po tym, jak Rada ostatecznie zezwoli na bezobciążeniowe wyodrębnianie lokali, nastąpi wykreślenie hipotek w stosunku do klientów, którzy wpłacili 100% ceny lokalu – zapewnił syndyk.

Ponadto syndyk poinformował, że w jego ocenie zasady współżycia społecznego w tym uczciwości przemawiają za wyrażaniem zgody na bezobciążeniowe wyodrębnienie lokali na rzecz osób, które za nie zapłaciły. Zdaniem syndyka osoby te działały w dobrej wierze i bez swojej winy znalazły się w trudnej sytuacji. Syndyk stoi na stanowisku, że wszczynanie ewentualnych postępowań egzekucyjnych w stosunku do lokali mieszkalnych najpewniej przyniesie masie upadłości więcej kosztów niż korzyści, co byłoby sprzeczne z podstawową zasadą postępowania upadłościowego. 

Rzecznik będzie podejmował dalsze działania na rzecz nabywców w celu ostatecznego uregulowania stanu prawnego lokali.

W ocenie KNF regulacją, która w przyszłości pozwoli uniknąć konsekwencji prawnych w postaci ograniczenia praw klientów banków w upadłości, jest nowa ustawa z dnia 10 czerwca 2016 r. o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym, systemie gwarantowania depozytów oraz przymusowej restrukturyzacji (Dz. U. z 2016 r. poz. 996). Regulacja ta stanowi implementację dyrektyw unijnych i ustanawia ramy prawne dla prowadzenia restrukturyzacji w odniesieniu do instytucji finansowych zagrożonych upadłością przez Bankowy Fundusz Gwarancyjny.