Biuletyn Informacji Publicznej RPO

Dla rozstrzygnięcia sporów zasadnicze znaczenie będą miały orzeczenia Naczelnego Sądu Administracyjnego.

Problem dotyczy grupy przedsiębiorców z branży robót hydrotechnicznych, którzy realizowali inwestycje związane z ochroną brzegów morskich i strefy przybrzeża.  W ramach postępowań przetargowych podległe ministrowi właściwemu do spraw gospodarki morskiej urzędy morskie, wymagały od przedsiębiorców skalkulowania oferty cenowej z uwzględnieniem zerowej stawki podatku VAT. Niespełnienie tego wymogu było przesłanką wykluczającą ofertę z przetargu. Organy podatkowe nie kwestionowały zastosowania przez podatników preferencyjnej stawki podatku VAT, uznając wykonane usługi za związane z ochroną środowiska morskiego.

Jednak po pewnym czasie organy kontroli skarbowej zmieniły zdanie i stwierdziły, że w odniesieniu do świadczonych usług, preferencyjna stawka podatku VAT nie znajduje zastosowania.  Obecnie organy żądają od przedsiębiorców opodatkowania tych usług wstecz według stawki podstawowej podatku VAT (22-23%) z odsetkami. Część spraw znajduje się na etapie postępowania przed sądami administracyjnymi.

Rzecznik Praw Obywatelskich wniósł skargę kasacyjną od niekorzystnego dla podatnika wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie (sygn. akt I SA/Sz 1393/15). Ponadto, Rzecznik przystąpił do jednego z postępowań toczących się przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym w Szczecinie (sygn. akt  I SA/Sz 230/16).

W obu sprawach Rzecznik akcentował konieczność odwołania się do zasady in dubio pro tributario, tj. rozstrzygania wątpliwości na korzyść podatnika.

Zdaniem Rzecznika brzmienie przepisu art. 83 ust. 1 pkt 11 ustawy o VAT w zakresie zastosowania stawki podatku w wysokości 0% do usług związanych z ochroną środowiska morskiego budzi uzasadnione wątpliwości interpretacyjne. W ustawie o VAT nie ma definicji takich usług. Przepisy innych ustaw również nie definiują pojęcia ochrony środowiska morskiego. Analiza regulacji prawa krajowego, unijnego i międzynarodowego wskazuje, że pojęcie „ochrona środowiska morskiego” może być w różny sposób interpretowane (jako zasoby naturalne morza wraz z zasiedlającą je florą i fauną, ale także jako ogół elementów przyrodniczych łącznie z krajobrazem morskim, w tym z ukształtowaniem brzegu morskiego). Wobec możliwości przyjęcia dwóch równoważnych wykładni tego przepisu, powstaje nie dająca się usunąć wątpliwość interpretacyjna, która powinna zostać rozstrzygnięta na korzyść podatników.

W dniu 23 czerwca 2016 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie nie podzielił jednak stanowiska Rzecznika (sygn. akt I SA/Sz 230/16). W ustnym uzasadnieniu orzeczenia sąd pierwszej instancji stwierdził, że przepis jest jasny i nie ma potrzeby sięgania do zasady in dubio pro tributario. Nie wyjaśnił jednak, w jaki sposób należy rozumieć sporne pojęcie „usługi związane z ochroną środowiska morskiego”. Wyrok jest nieprawomocny.

Zatem dla rozstrzygnięcia sporów zasadnicze znaczenie będą miały orzeczenia Naczelnego Sądu Administracyjnego.