Biuletyn Informacji Publicznej RPO

I.Małgorzata Czajkowska-Kisil – współprzewodnicząca komisji, Instytut Głuchoniemych w Warszawie

Pomimo, że w przestrzeni publicznej coraz więcej mówi się o Głuchych i języku migowym nadal jednak potrzeby tego środowiska nie są spełnione, co czyni działalność Komisji Ekspertów nadal bardzo zasadną.

Nadal nie ma standardów wymagań wobec tłumaczy migowych co powoduje, że świadczone usługi pozostawiają wiele do życzenia. Tłumaczy jest ciągle zbyt mało.

Mimo istnienia Ustawy o języku migowym i innych sposobach komunikacji w wielu instytucjach i urzędach państwowych Głusi nie mają dostępu do tłumaczy, sprawą dla Komisji karygodną jest ciągłe wykorzystywanie KODA[1] jako tłumaczy w szkołach publicznych.

Programy telewizyjne w minimalnym stopniu stosują napisy lub tłumaczy języka migowego. Głusi nadal mają ograniczony dostęp do informacji. Nadal środowisko Głuchych ma ograniczony dostęp do kultury (polskie filmy bez napisów).

Mimo wielu starań Środowiska Głuchych, które jednogłośnie popierają edukację dwujęzyczną dla dzieci niesłyszących nawet tych implantowanych, władze oświatowe pozostają głuche na te działania.

II.Barbara Imiołczyk – współprzewodnicząca komisji,  dyrektorka Centrum Projektów Społecznych  BRPO

W  skład Komisji Ekspertów ds. Osób Głuchych wchodzą ekspertki i eksperci, które są osobami głuchymi bądź Głuchymi [2][3]    implantowanymi lub nie, posługujący się najczęściej PJM[4] oraz osoby słyszące, wychowane w rodzinach osób głuchych, znające PJM (CODA[5]) a także osoby działające społecznie bądź naukowo  na rzecz praw osób głuchych. Służą one Rzecznikowi Praw Obywatelskich swoją unikalną wiedzą wynikającą  z doświadczenia głuchoty.

 Komisja kontynuowała w 2017 roku analizę sytuacji osób głuchych w różnych obszarach życia.  Mimo podejmowanych  działań na rzecz zmniejszenia dyskryminacji tej grupy społecznej należy ona nadal do najbardziej wykluczonych. Dotyczy to zwłaszcza osób, które posługują się wyłącznie lub przede wszystkim językiem migowym i nie znają języka polskiego w stopniu wystarczającym, umożliwiającym  sprawną komunikację w formie pisemnej. Jest spora grupa głuchych znających słabo lub bardzo słabo język polski. To jednak nie powinno dyskryminować  naszych głuchych współobywateli poprzez utrudnienie, bądź uniemożliwienie im porozumienia się w sytuacjach korzystania z usług publicznych. Tymczasem jest to prawie powszechna praktyka. Głusi najczęściej nie mogą skorzystać z usług tłumacza w kontaktach z lekarzem, pracownikiem socjalnym, nauczycielką ich dziecka, policjantem, psychologiem lub psychiatrą. Nie korzystają z terapii uzależnień; w domach pomocy społecznej są skazani na wykluczenie komunikacyjne; nie mogą się porozumieć, jeśli nieszczęśliwie trafią na szpitalny oddział ratunkowy; mogą skorzystać z telefonu alarmowego tylko w wybranych województwach, które wdrożyły dostosowane dla osób głuchych aplikacje. Przyjęcie ustawy o języku migowym i innych środkach komunikowania się z dnia 19 sierpnia 2011 r. spowodowało, że administracja publiczna dowiedziała się o obowiązku korzystania z tłumaczy w urzędach administracji publicznej. Uruchomiono na dużą skalę kilkumiesięczne kursy PJM lub częściej SJM[6] dla pracowników urzędów. Kursy te spełniły pozytywną rolę, ponieważ uwrażliwiły urzędników na potrzeby osób głuchych oraz uświadomiły im specyfikę języka migowego, jego odmienność od innych języków fonicznych, w tym języka polskiego. Czasami jednak pozwoliły decydentom odnieść mylne wrażenie, że kursy przygotowały administrację do komunikacji z osobami głuchymi. Tymczasem poziom znajomości PJM osiągnięty w czasie rocznego kursu   nie pozwoli urzędnikowi na pełne porozumienie z osobą głuchą. PJM jest językiem obcym podobnie jak język angielski bądź niemiecki i dla zdobycia biegłości w porozumiewaniu się tymi językami potrzebna jest wieloletnia nauka oraz stała praktyka. A do umiejętności tłumaczenia kursy translatorskie. Tłumaczenie jest odrębnym zawodem, do którego nie wystarczy nawet biegła znajomość dwóch języków. To co jest oczywiste w świecie słyszących, traci nagle swą oczywistość, gdy słyszący myślą, mówią, bądź przygotowują rozwiązania dla głuchych.

Niezrozumienie istoty głuchoty przez osoby słyszące, zwane przez głuchych potocznie „słyszakami” stanowi źródło cierpień i dyskryminacji, również tej, która wynika ze stanowionego prawa.  Prawo oraz praktyka działania służb publicznych musi zapewnić głuchym prawo do nauki, studiowania, pracy, leczenia, poczucia bezpieczeństwa na równi ze słyszącymi. Stanowi tak Konstytucja RP oraz ratyfikowana przez Polskę Konwencja o prawach osób niepełnosprawnych.

 Jedną z największych barier w walce RPO z dyskryminacją jest nie zgłaszanie mu przez obywateli przypadków nierównego traktowania i dyskryminacji. Zjawisko znane powszechnie pod nazwą underreportingu dotyczy również sytuacji osób głuchych. To że skargi nie są zgłaszane, nie oznacza że dyskryminacja nie występuje. Oznacza, że niska jest świadomość przysługujących nam praw, brak umiejętności lub niechęć do walki o nie, lęk przez negatywnymi konsekwencjami dochodzenia swoich praw lub wszystkie te czynniki jednocześnie. A przecież walka z dyskryminacją wymaga aktywnego dopominania się o równe prawa. Jedną z form tej walki jest zgłaszanie skarg do RPO. Na podstawie skarg RPO może podejmować działania – sygnalizować nieprawidłowości władzom publicznym, występować o zmianę praktyki, przystępować do postępowania sądowego. Rzecznik może być sojusznikiem osób dyskryminowanych, pod warunkiem, że fakt dyskryminacji zostanie zgłoszony. Do tego potrzebna jest aktywna postawa osób głuchych. Jednym z zadań komisji jest upowszechnianie tej wiedzy w środowisku opiniotwórczym  osób głuchych/Głuchych.

Działalność Komisji ds. Osób Głuchych w roku 2017 r.

W 2017 r. odbyły się cztery spotkania Komisji ds. Osób Głuchych . Aktywność Komisji skupiła się wokół wybranych tematów, z których najistotniejsze dotyczyły:

• sposobu pomocy rodzicom dzieci z uszkodzonym słuchem;
•  przygotowania konferencji dotyczącej problemów adopcji i rodzicielstwa zastępczego w sytuacji w której to dziecko lub kandydaci na rodziców zastępczych/adopcyjnych mają uszkodzony słuch;
•   sposobu dotarcia do osób głuchych z informacją o pomocy dla ofiar przemocy;
• przeciwdziałaniu zjawisku nie zgłaszania skarg/spraw sądowych dotyczących dyskryminacji.

Projekt „Centrum Informacji dla Rodzin z Dziećmi z Uszkodzonym Słuchem” (CIRDUS). Celem projektu, nad którego koncepcją dyskutowano było wypełnienie próżni, w którą wpadają rodzice dowiadujący się od lekarza o wadzie słuchu ich dziecka. Dla rodziców ta informacja jest wstrząsem. W tym momencie potrzebują wsparcia, informacji, poznania innych osób, które mają za sobą podobne doświadczenia, żeby oswoić się z myślą, że głuchota to nie koniec świata. Że ich ukochane dziecko może rozwijać się, być szczęśliwe, dobrze funkcjonować we wspólnocie rówieśniczej a potem w wieku dorosłym. Do tego potrzebują informacji i wsparcia. W Polsce nie istnieje powszechny system pomagający rodzicom w takiej sytuacji. Tymczasem od wczesnej interwencji i pomocy rodzinie zależy los dziecka. Czas ma w takiej sytuacji ogromne znaczenie. Dlatego komisja ekspertów zastanawiała się nad tym, co można zrobić, aby jednak rodzinom pomóc, a tym samym stworzyć lepsze szanse na rozwój dzieci z uszkodzonym słuchem. W wyniku dyskusji pojawił się projekt utworzenia strony internetowej, która powinna zawierać wszystkie najważniejsze informacje, być niejako przewodnikiem dla rodziców po nowym, nieznanym świecie, odpowiadać na najważniejsze, najpilniejsze pytania, bez narzucania rozwiązań, pokazać sieć organizacji i instytucji działających na rzecz głuchych, wyjaśnić co mogą zrobić krok po kroku. Stronie powinny towarzyszyć konsultacje telefoniczne, grupy wsparcia rodziców. Komisja na kilku posiedzeniach dyskutowała nad koncepcją, strukturą, zawartością strony. Realizacji projektu podjął się Polski Związek Głuchych Oddział Łódzki, który ze środków PZG przygotował model i zawartość strony.[7]  Na rozwinięcie projektu o bardzo potrzebne usługi konsultacji telefonicznych i inne, bardziej skomplikowane  zabrakło pieniędzy.

Konferencja  „Głuchota a problemy adopcji i rodzicielstwa zastępczego”[8] .

Konferencja   odbyła się 8 listopada 2017 r. w siedzibie Biura RPO. Jej celem było przedstawienie specyficznej i trudnej sytuacji kompensacji rodzicielstwa w formach adopcyjnych i zastępczych, gdy dziecko i/lub rodzice biologiczni, lub też kandydaci na rodziców adopcyjnych/zastępczych mają uszkodzony słuch.

Podczas konferencji wystąpili:

1. dr Adam Bodnar, Rzecznik Praw Obywatelskich - Rodzicielstwo zastępcze i adopcja w kontekście praw człowieka.
2. prof. zw. dr hab. Jacek Błeszyński, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu – Dziecko z niepełnosprawnością a kompensacja rodzicielstwa –proces adopcyjny w perspektywie psychopedagogicznej .
3. dr hab. Hanna Żuraw, prof. Wyższej Szkoły Nauk Społecznych w Warszawie - Dzieci z niepełnosprawnością z rodzin adopcyjnych z perspektywy nauczycieli.
4. dr Agnieszka Kamyk-Wawryszuk, Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy- Samotne macierzyństwo zastępcze a niepełnosprawność dziecka.
5. dr hab. Dorota Podgórska - Jachnik, prof. Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy – Głuchota a problemy adopcji i rodzicielstwa zastępczego
6. Magdalena Molska-Książek, Towarzystwo Nasz Dom w Warszawie, Program „Szczęśliwy powrót”- Przygotowanie do zawodowego specjalistycznego rodzicielstwa zastępczego.
7. Maria Supeł, Łódzkie Towarzystwo Wspierania Dziecka i Rodziny „Lokomotywa” – Przygotowanie rodziców biologicznych do powrotu dziecka głuchego do rodziny.
8. Grzegorz Galewski, Ośrodek Szkolno-Wychowawczy dla Głuchych Warszawie - Osoby z uszkodzonym słuchem jako rodzice zastępczy i adopcyjni .
9. Joanna Łazowska- Szczecińska, Specjalny Ośrodek Szkolno- Wychowawczy dla Dzieci Niesłyszących w Łodzi, SPONiS „Tacy Sami”
10. Joanna Łacheta, Instytut Głuchoniemych im. Jakuba Falkowskiego w Warszawie – Głucha rodzina zastępcza w rzeczywistości.
11. Monika Hoffmann-Kląskała, Radosław Kląskała, "SUITA" Stowarzyszenie Mówiących Osób Niedosłyszących i Użytkowników Implantów Słuchowych - Nasza droga do rodzicielstwa .
12. Anna Klimsiak-Czech, "SUITA" Stowarzyszenie Mówiących Osób Niedosłyszących i Użytkowników Implantów Słuchowych - Najtrudniejszy CASTING do roli rodzica.

Dyskusja pokazała bardzo wiele problemów związanych z adopcją i rodzicielstwem zastępczym nie tylko osób z uszkodzonym słuchem, ale dotyczących całego systemu. Choć uczestnicy konferencji zgłaszali znane sobie przypadki, kiedy utrudniano lub uniemożliwiano  adopcję ze względu na głuchotę potencjalnych rodziców – to przypadki te nie zostały udokumentowane i, ze względu na wrażliwy charakter danych, niemożliwe do wychwycenia. Wymagałoby to bowiem oficjalnego zgłoszenia skargi do RPO. BRPO nie zanotowało tego typu skarg. Obecne na konferencji przedstawicielki ośrodków adopcyjnych nie potrafiły również wskazać podobnych przypadków znanych im z praktyki. 

Konferencja była tłumaczona na PJM. Jej przebieg został nagrany i jest dostępny na stronie[9].

Pomoc dla ofiar przemocy. Eksperci spotkali się z kierowniczką Ogólnopolskiego Pogotowia dla Ofiar Przemocy w Rodzinie ”Niebieska Linia” prowadzonego przez Instytut Psychologii Zdrowia Polskiego Towarzystwa Psychologicznego. Przedstawione zostały plany Funduszu Sprawiedliwości na 2018 rok. Ofiarami przestępstw są zarówno osoby słyszące, jak i osoby głuche. Jednak osoby głuche nie zgłaszają się z prośbą o pomoc. Jest to najprawdopodobniej spowodowane tym, że nie wiedzą w jaki sposób i gdzie mogą skorzystać z pomocy. Dyskutowano w jaki sposób można dotrzeć do osób głuchych z informacją o możliwościach uzyskania wsparcia. Komisja zobowiązała się do przeprowadzenia analizy dotychczasowych kanałów i sposobów komunikacji  ze środowiskiem osób głuchych i zaproponowania ewentualnych zmian w tym zakresie.

Czynna walka z dyskryminacją. Mimo, że dyskryminacja osób głuchych jest powszechna, bardzo rzadko trafiają do RPO skargi dotyczące dyskryminacji. Równie rzadko głusi wnoszą sprawy sądowe dotyczące dyskryminacji bądź nierównego traktowania. Dlatego na jednym ze spotkań członkowie komisji mieli możliwość poznania przykładów postępowań sądowych, do których przyłączył się RPO. Zaprezentowała je - mecenas Zuzanną Rudzińską-Bluszcz - Główna Koordynatorka ds. Strategicznych Postępowań Sądowych w Biurze Rzecznika Praw Obywatelskich. Mówiła m.in. o pacjentce, która nie została przyjęta u okulisty z psem przewodnikiem, o sprawie zwrotu kosztów przejazdów dla matki, która dowoziła córkę z niepełnosprawnością do szkoły. Przedstawiła też sprawę 99-letniej  pani Stefanii z Poznania, którą deweloper próbował zmusić do wyprowadzenia się z zajmowanego przez nią mieszkania. W tym przypadku RPO przyłączył się do postępowania, żeby zwrócić uwagę opinii publicznej na praktyki czyścicieli kamienic.

Przedstawiła również przykłady orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw Człowieka. Jednym z nich była sprawa Kacper Nowakowski przeciwko Polsce z 2017 roku. Trybunał orzekł, że głuchy ojciec ma prawo spotykać się z dzieckiem bez obecności matki, która się temu sprzeciwiała. A przyczyną sprzeciwu miała być  głuchota ojca. ETPC orzekł, że polski sąd skupił się tylko na barierach  (głuchocie ojca), a nie na poszukiwaniu sposobów przełamania barier. Komisja dyskutowała o tym, jakie sprawy osób głuchych mogłyby być zgłaszane do RPO.

Do komisji zgłosiła się jedna z kancelarii prawniczych z ofertą współpracy pro bono  w prowadzeniu strategicznych spraw sądowych i administracyjnych dotyczących praw osób głuchych oraz ich dyskryminacji w różnych aspektach życia społecznego.

Skład Komisji ds. Osób Głuchych

Zespół ekspertów do spraw osób g/Głuchych został powołany w lutym 2013. Pierwotnie był zespołem roboczym Komisji Ekspertów ds. Osób z Niepełnosprawnością. Ze względu na trwały charakter działania oraz dorobek zespołu w marcu 2017 roku  Rzecznik Praw Obywatelskich przekształcił zespół z Komisję Ekspertów ds. Osób Głuchych.

Komisja została powołana Zarządzeniem Rzecznika Praw Obywatelskich z dnia 13 marca 2017 r. Celem pracy komisji jest wspieranie Rzecznika w pełnieniu jego ustawowych zadań. Komisja zbiera informacje dotyczące bardzo specyficznych problemów i potrzeb osób głuchych, a także wskazuje ważne kwestie naruszające prawa człowieka osób głuchych.

Aktualny skład komisji reguluje Zarządzenie Rzecznika Praw Obywatelskich Nr 35/2017 z dnia 26 lipca 2017 r.

Obecnie w pracach Komisji bierze udział 21 osób:

dr Małgorzata Czajkowska-Kisil – Współprzewodnicząca komisji. Surdopedagog, nauczycielka w Instytucie Głuchoniemych w Warszawie, lingwista migowy. CODA. Inicjatorka badań nad opisem gramatycznym i słownikowym PJM (od 1994). Ekspertka w dziedzinie edukacji Głuchych. Twórczyni pierwszego w historii lektoratu uniwersyteckiego PJM. Współzałożycielka Instytutu Polskiego Języka Migowego. Członkini zespołu badawczego Pracowni Lingwistyki Migowej UW. Współautorka Korpusowego słownika PJM. Tłumacz i lektor PJM. Ukończona rozprawa doktorska na temat opisu gramatycznego PJM. Prezeska Stowarzyszenia CODA OLSKA słyszące Dzieci -Niesłyszący Rodzice, członkini Polskiej Rady Języka Migowego przy Ministerstwie Rodziny Pracy i Polityki Społecznej.

Barbara Imiołczyk – współprzewodnicząca komisji – dyrektorka Centrum Projektów Społecznych  BRPO. Z doświadczeniem samorządowym i poselskim (była posłanką  w latach 1993-2001, w tym przewodniczącą Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej.) Współtwórczyni i realizatorka wielu programów i projektów na rzecz administracji publicznej i organizacji społecznych. Ekspertka samorządowa, doradczyni i trenerka z zakresu planowania i zarządzania strategicznego oraz rozwoju społeczeństwa obywatelskiego.

Anna Antos - Niesłysząca surdopedagog, dyplomowana nauczycielka-bibliotekarka w Ośrodku Szkolno-Wychowawczym dla Głuchych w Warszawie, ekspertka do spraw awansu zawodowego nauczycieli z listy Ministerstwa Edukacji Narodowej oraz biegła sądowa w zakresie odczytywania mowy z ust.

Anna Butkiewicz – Głucha od urodzenia. Absolwentka Inżynierii Środowiska na uczelni Akademii Górniczo-Hutniczej im. Stanisława Staszica w Krakowie. Od 2006 r. pracuje w Biurze ds. Osób Niepełnosprawnych AGH w Krakowie jako konsultantka ds. studentów niesłyszących. Od wielu lat prowadzi kursy Polskiego Języka Migowego. Współpracuje z Pracownią Lingwistyki Migowej przy Uniwersytecie Warszawskim jako tłumaczka do adaptacji podręczników szkolnych dla potrzeb uczniów głuchych. Czynnie angażuje się w działalność w organizacjach pozarządowych na rzecz osób Głuchych, jest członkinią Rady Krakowskiej Fundacji Rozwoju Edukacji Niesłyszących im. Marka Mazurka „Między Uszami” oraz Polskiego Związku Głuchych oddziału Małopolskiego.

Marcin Daszkiewicz - Głuchy od urodzenia. Działacz na rzecz kampanii Polskiego Języka Migowego oraz Kultury Głuchych. Prezes Fundacji Promocji Kultury Głuchych „KOKON”. Absolwent studiów podyplomowych PJM. Obecnie pracuje, jako lektor Polskiego Języka Migowego na Uniwersytecie Warszawskim. Członek Pracowni Lingwistyki Migowej.

Grzegorz Galewski - Niesłyszący, a od ponad dwudziestu lat - Głuchy z wyboru. Absolwent Wydziału Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego, od 1994 pracuje w Ośrodku Szkolno-Wychowawczym dla Głuchych w Warszawie, początkowo jako wychowawca w internacie, a następnie jako nauczyciel języka polskiego. Współpracuje z Fundacją "Echo".

Bartosz Golędzinowski - Założyciel i prezes Stowarzyszenia "SUITA" - reprezentuje interesy osób mówiących niesłyszących i niedosłyszących posługujących się systemami implantów słuchowych i korzystających z aparatów słuchowych.  Z wykształcenia i zainteresowania architekt wnętrz. Od 6 lat wolontariusz Fundacji Zwierzaki w Potrzebie. Niesłyszący od urodzenia, od 21 lat korzystający z systemu implantu ślimakowego, na co dzień porozumiewający się językiem mówionym.

Sylwia Górska – Specjalistka w Centrum Projektów Społecznych Biura Rzecznika Praw Obywatelskich. Współpracowała z zespołem od 2013 organizując jego prace. Powołana przez RPO na sekretarza komisji.

Piotr Kowalski - Koordynator wideotlumacz.pl w Oddziale Łódzkim Polskiego Związku Głuchych. Koordynator merytoryczny projektu "4 kroki". Członek Komisji Ekspertów ds. Osób z Niepełnosprawnościami przy Rzeczniku Praw Obywatelskich. Członek Zarządu Spółdzielni Socjalnej FADO i prezes Fundacji Rozwoju Edukacji Głuchych.

Joanna Łacheta – Doktorantka na Wydziale Polonistyki UW, niesłysząca od urodzenia, od 18 lat pracownik Instytutu Głuchoniemych (szkoły podstawowej i gimnazjum). Prezeska Instytutu Polskiego Języka Migowego.  Pełni też funkcję wiceprezeski w Fundacji Promocji Kultury Głuchych KOKON, lektorka Polskiego Języka Migowego i trenerka lektorów PJM, członkini Pracowni Lingwistyki Migowej (PLM) na Uniwersytecie Warszawskim. Organizatorka wielu konferencji i imprez kulturalno-artystycznych.

Kajetana Maciejska-Roczan – Absolwentka Wydziału Biologii Uniwersytetu Warszawskiego.  Po ukończeniu studiów pracowała naukowo w Państwowym Zakładzie Higieny w Warszawie. Później jako wychowawczyni i nauczycielka biologii, chemii i przystosowania do życia w rodzinie w Ośrodku Szkolno-Wychowawczym dla Głuchych w Warszawie. Pracuje społecznie w Polskim Związku Głuchych od 1971 r. Wcześniej była przewodniczącą Klubu Niesłyszących Studentów i Absolwentów Wyższych Uczelni „Fabulinus”, sekretarzem Warszawskiego Klubu Sportowego „WARS”, wiceprezeską Zarządu Koła Terenowego w Warszawie i prezeską Oddziału Mazowieckiego. W latach 2010-2016 była prezeską Zarządu Głównego PZG. Obecnie pełni funkcję wiceprezeski Zarządu Głównego. W latach 2005-2009 była członkinią Zarządu Europejskiej Unii Głuchych.

Bartosz Marganiec - Wieloletni działacz organizacji pozarządowych. Propagator polskiego języka migowego i kultury Głuchych. Organizator festiwali i konferencji związanych ze środowiskiem Głuchych. Brał udział w pracach nad ustawą o języku migowym. Koordynator akcji antydyskryminacyjnych. Matematyk i informatyk. Zainteresowania: kultura Głuchych, polski język migowy, prawo

Małgorzata Mickiewicz – Osoba Głucha pochodząca z rodziny Głuchej, ukończyła studia  na Uniwersytecie Warmińsko–Mazurskim w Olsztynie. Pracuje obecnie w Biurze ds. Osób Niepełnosprawnych Uniwersytetu Warmińsko–Mazurskiego w Olsztynie, na stanowisku referent ds. kształcenia osób Głuchych i słabosłyszących. Od wielu lat jako lektorka Polskiego Języka Migowego prowadzi kursy PJM na Uniwersytecie Warmińsko – Mazurskim w Olsztynie oraz w ramach działań organizacji pozarządowych. Uczestniczka wizyt studyjnych (m.in. na Uniwersytecie Gallaudeta, Trinity College Dublin), konferencji, jako uczestniczka oraz  prelegentka. Czynnie angażuje się w działalność organizacji pozarządowych na rzecz osób Głuchych, popularyzując kulturę Głuchych oraz Polski Język Migowy.

Anna Mikołczyk –

Alicja Orłowska - Surdopedagog. Pedagog szkolny w OSWG w Warszawie i lektorka EduPJM. Matka KODA-ków.

Małgorzata Piątkowska - Pedagog, absolwentka Wydziału Pedagogiki Uniwersytetu Warszawskiego. Posiada wieloletnie doświadczenie  i wszechstronne kompetencje związane z wdrażaniem i stosowaniem najnowszych technologii informacyjno-informatycznych w wielu środowiskach, głównie w NGO, zwłaszcza dla osób z niepełnosprawnościami (od 1993). Trenerka szkoleń komputerowych stacjonarnych oraz w systemie blended-learning. Współzałożycielka (1995) i Wiceprezeska Zarządu Polskiej Fundacji Pomocy Dzieciom Niedosłyszącym – ECHO. Przewodnicząca Zarządu sekcji ,,eZdrowie-życie bez barier” działającej przy Polskim Towarzystwie Informatycznym, którego jest członkinią od 2001 r.

dr hab. Dorota Podgórska-Jachnik, prof. UKW – Surdopedagog, psycholog, logopeda. Kierownik Zakładu Pedagogiki Specjalnej na Uniwersytecie Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy. Wieloletnia uczelniana rzeczniczka studentów z niepełnosprawnością, współzałożycielka Stowarzyszenia Przyjaciół Osób Niesłyszących i Słabosłyszących „Tacy Sami”. Opublikowała m.in. monografie: Przekaz pantomimiczny w komunikacji z dzieckiem niesłyszącym (2004), Problemy rzecznictwa i reprezentacji osób niepełnosprawnych (2009, red.), Ruch na rzecz lepszej przyszłości osób niepełnosprawnych (2010, red.),  Głusi. Emancypacje (2013), Praca socjalna z osobami z niepełnosprawnością i ich rodzinami (2014).

Anna Sacha – specjalistka od dostępności dla osób Głuchych i słabosłyszących, audytorka stron internetowych i napisów dla niesłyszących, autorka publikacji z tego zakresu. Obecnie wiceprezeska Instytutu Polskiego Języka Migowego i kwestorka w Instytucie Spraw Głuchych. Słabosłysząca od 6-go roku życia. Pomysłodawczyni Inicjatywy Napisy Plus, kampanii na rzecz zwiększenia ilości napisów dla niesłyszących. Współautorka kampanii „Porozmawiaj ze mną” o polskim języku migowym. Dwukrotna organizatorka Miss Deaf Poland. Swoją działalność rozpoczęła jako studentka na Akademii Górniczo – Hutniczej jako przewodnicząca Zrzeszenia Studentów Niepełnosprawnych, gdzie brała udział w projektach mających wyrównanie szans edukacyjnych osób niepełnosprawnych. Mieszka w Warszawie, na co dzień pracuje jako samodzielna księgowa, z wykształcenia matematyczka.

Marek Śmietana - Legniczanin, zamieszkały od wielu lat w Warszawie, student Wydziału Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii Uniwersytetu Warszawskiego, stypendysta rektora dla najlepszych studentów UW, wieloletni działacz w środowisku Głuchych, wice prezes Instytutu Polskiego Języka Migowego, organizator imprez kulturalnych (m.in. Miss Deaf Poland 2013, Deaf Talent 2014, konferencji Głusi Mają Głos V). Związany od kilku lat z Pracownią Lingwistyki Migowej przy Uniwersytecie Warszawskim jako tłumacz do adaptacji podręczników szkolnych dla potrzeb uczniów głuchych „Nasz elementarz”, „Nasza szkoła”, itd. I też jako lektor polskiego języka migowego na Wydziale Polonistyki Uniwersytecie Warszawskim. Wolontariusz Fundacji Promocji Kultury Głuchych KOKON. Zainteresowanie: Kultura Głuchych (m.in. DeafArt), lingwistyka migowa.

Małgorzata Talipska - Polityk społeczny. Absolwentka Ośrodka Szkolno-Wychowawczego dla Głuchych w Warszawie przy ul. Łuckiej oraz Instytutu Polityki Społecznej Uniwersytetu Warszawskiego. Stypendystka ONSI oraz Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego za wybitne osiągnięcia naukowe. Związana od kilku lat z Pracownią Lingwistyki Migowej Uniwersytetu Warszawskiego. Pracuje przy kilku projektach badawczych, między innymi przy tworzeniu korpusu polskiego języka migowego oraz przy adaptacji podręczników szkolnych dla potrzeb uczniów głuchych. Jej główne zainteresowania badawcze mieszczą się  wokół aspektu etnicznego Głuchych oraz funkcjonowania głuchych i dostępności, a także aspektów prawnych. Swoją działalność rozpoczęła jeszcze w latach szkolnych, była m.in. radną pierwszej kadencji w Młodzieżowej Radzie Miasta Stołecznego Warszawy. Członkini Społecznej Rady do Spraw Osób Niepełnosprawnych przy Prezydencie Miasta Stołecznego Warszawy. Działa w kilku organizacjach pozarządowych. Autorka lub współautorka wielu referatów wygłaszanych na konferencjach naukowych w całym kraju oraz publikacji naukowych.

dr Dominika Wiśniewska - Osoba niedosłysząca, doktor nauk humanistycznych, psycholog, psychoterapeutka, specjalistka wczesnej interwencji i wczesnego wspomagania rozwoju, wykładowczyni akademicka, adiunkt w Instytucie Psychologii Stosowanej Akademii Pedagogiki Specjalnej im. M. Grzegorzewskiej. Pracę doktorską: „Poczucie koherencji a jakość życia osób z implantami ślimakowymi” obroniła na Wydziale Psychologii Uniwersytetu Warszawskiego. Jest autorką kilku artykułów naukowych poświęconych problematyce osób głuchych. Prowadzi psychoterapię dorosłych osób głuchych. Jest współautorką programów zajęć psychedukacyjnych dla dzieci z wadą słuchu w wieku szkolnym, warsztatów dla rodziców dzieci, warsztatów dla nauczycieli pracujących z dziećmi z wadami słuchu w szkołach masowych.

Aleksandra Włodarska vel Głowacka - Matka niesłyszącego syna Damiana. Prezeska zarządu, współzałożycielka i fundatorka Polskiej Fundacji Pomocy Dzieciom Niedosłyszącym-ECHO (od 1995 r.). Z wykształcenia psycholog, terapeutka TSR. Od 1989r.  zaangażowana w działalność na rzecz dzieci, młodzieży i osób dorosłych z wadą słuchu. Współpracuje z innymi podmiotami wspierającymi osoby z niepełnosprawnościami oraz związanymi z zakresem polityki społecznej. Sekretarz Generalny Polskiego Komitetu Audiofonologii. Członkini Polskiego Stowarzyszenia Protetyków Słuchu. W strukturach zarządzania Koalicji na Rzecz Osób z Niepełnosprawnością. Zainteresowania dotyczące osób niesłyszących, Głuchych, słabosłyszących od  momentu ich urodzenia do dorosłości oraz wpływu rodziny, środowiska i dalszego otoczenia na ich jakość  życia.

Paweł Żurawski – Od dziecka komunikuje się w języku migowym, gdyż ma rodziców głuchych - CODA. Z zawodu jest tłumaczem Polskiego Języka Migowego, a także biegłym sądowym z zakresu języka migowego. Prowadzi szkolenia z języka migowego oraz tłumaczy wykłady dla studentów Głuchych. Ukończył studia podyplomowe doradztwa zawodowego w Gnieźnieńskiej Szkole Wyższej oraz studia podyplomowe języka migowego na Uniwersytecie Warszawskim. Wspiera Głuchych na rynku pracy.  Wieloletni pobyt w Stanach Zjednoczonych umożliwił mu poznanie Amerykańskiego Języka Migowego (ASL) i języka angielskiego. Jest absolwentem City University of New York. Uwielbia podróżować, a także przebywać w środowisku osób Głuchych i działać na ich rzecz.

Wystąpienia Rzecznika Praw Obywatelskich powiązane z problematyką sytuacji osób głuchych w 2017 r.

XI.7036.41.2017 – do Minister Edukacji Narodowej z dnia 29 października 2017 r. w sprawie dzieci KODA-CODA[10]

ochrony praw słyszących dzieci i młodzieży, wychowywanych przez głuchych rodziców. Jak wynika z danych zbieranych przez organizacje pozarządowe, ponad 90% głuchych rodziców wychowuje słyszące dzieci[11]. Są to rodziny, w których spotykają się dwa zupełnie odmienne kulturowo i językowo światy – głuchych i słyszących. Wyjątkowa sytuacja tych rodzin stawia przed ich członkami różnorakie wyzwania: komunikacyjne, wychowawcze oraz te związane z kreowaniem unikalnej tożsamości dzieci w nich się wychowujących. KODA to w istocie dzieci o specjalnych potrzebach edukacyjnych, podobnie jak inne dzieci dwukulturowe i dwujęzyczne, mimo że w Polsce do tej pory nie zostały za takie uznane.

Niestety, nie wiadomo, gdzie chodzą do szkół - kuratoria wprawdzie prowadzą ewidencję uczniów z niepełnosprawnościami, a więc m.in. dzieci niesłyszących, ale nie KODA. Sprawia to, że jako grupa o specjalnych potrzebach słyszące dzieci niesłyszących rodziców są niewidoczne dla polskiego systemu edukacji. Oznacza to także, że nie mogą uzyskiwać koniecznego wsparcia na terenie szkoły oraz ze strony specjalistycznych placówek.

XI.070.1.2017 - do senatora Stanisława Gogacza w sprawie nowelizacji ustawy o j. migowym

XI.815.5.2017 – wystąpienie do Przewodniczącego Komisji Ustawodawczej Senatu Rzeczypospolitej Polskiej w sprawie projektu ustawy o zmianie ustawy o radiofonii i telewizji.