Biuletyn Informacji Publicznej RPO

Uczestnicy spotkania z Rzecznikiem Praw Obywatelskich w Słupsku zwrócili uwagę na problem wykluczenia wychowawców zatrudnionych w placówkach opiekuńczo-wychowawczych ze strefy regulowanej przepisami ustawy z 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela.

Utrata przez pracowników pedagogicznych statusu prawnego wynikającego z Karty nastąpiła 1 stycznia 2014 r. Na mocy ustawy z 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej nauczyciele mianowani zatrudnieni w placówkach opiekuńczo-wychowawczych stali się pracownikami samorządowymi. Względem tej grupy dokonała się radykalna zmiana w zakresie zatrudniania i warunków wynagradzania. Obejmuje ona utratę uprawnień wynikających z Karty Nauczyciela, w tym m.in. prawo do bezpłatnego urlopu dla poratowania zdrowia, a także ochronę przyznaną nauczycielom w związku z pełnieniem obowiązków wynikających ze statusu funkcjonariusza publicznego.

Placówka opiekuńczo-wychowawcza stanowi nietypowe środowisko pracy, gdyż przebywają tam dzieci z rodzin patologicznych, zaniedbane wychowawczo i opóźnione w nauce. Wychowawca musi więc wykazać się szczególnymi predyspozycjami m.in. odpowiednią wiedzą i umiejętnościami pedagogicznymi. Tylko wtedy jest w stanie wyrównać deficyty rozwojowe podopiecznych, którzy zostali powierzeni jego opiece. Ponadto pracownik placówki opiekuńczo-wychowawczej narażony jest na stres wynikający nie tylko z odpowiedzialności za  dzieci, lecz także niejednokrotnie z poczucia zagrożenia fizycznego i psychicznego. Obciążenia te wynikają ze styczności z dysfunkcjonalnymi podopiecznymi i ich rodzinami.

Praca wychowawcy placówek opiekuńczo-wychowawczych łączy więc ze sobą funkcję dydaktyczną i opiekuńczą. W ocenie zarówno przedstawicieli tej grupy zawodowej, jak i Rzecznika Praw Obywatelskich, jej wieloaspektowy charakter powinien znaleźć odzwierciedlenie w usytuowaniu prawnym zawodu. Prawodawca powinien wprowadzić rozwiązania, które zmniejszą do minimum negatywne skutki wynikające z odebrania przywilejów wynikających z Karty Nauczyciela pracownikom pedagogicznych placówek opiekuńczo-wychowawczych.

W związku z powyższym Rzecznik zwrócił się do Minister Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z prośbą o przedstawienie stanowiska w tej sprawie.