Biuletyn Informacji Publicznej RPO

Na spotkaniu w Lublinie poinformowano Rzecznika o planowanym w najbliższych latach ograniczeniu funduszy na rzecz środowiskowych domów samopomocy. Zgodnie z ustawą z 12 marca 2014 r. o pomocy społecznej wojewoda corocznie ustala średnią miesięczną dotację na jednego uczestnika. Jej wysokość nie powinna być mniejsza niż 250% kryterium dochodowego uprawniającego do świadczeń z pomocy społecznej dla osoby samotnie gospodarującej. Ustawodawca przewidział możliwość zwiększenia tej kwoty decyzją wojewody maksymalnie o 20%.

Intencją zmiany przepisów było wyeliminowanie dysproporcji w zakresie średniej miesięcznej kwoty dotacji na jednego uczestnika występującej między województwami, która wynosi od 900 zł do 1300 zł. Powiązanie minimalnej kwoty dotacji z kryterium dochodowym dla osoby samotnie gospodarującej umożliwi wzrost tej sumy wraz z weryfikacją kwot kryterium dochodowego, przewidzianej raz na trzy lata. Jednocześnie wprowadzenie tego rozwiązania ustawą z 8 sierpnia 2015 r. o zmianie ustawy o pomocy społecznej zostało rozłożone w czasie. Dotacja w 2016 r. miała wynosić 200% kryterium dochodowego (1268 zł), w 2017 r. 230% (1458,2 zł), a w 2018 r. 250% (1585 zł).

Zmiana tej regulacji została przewidziana w projekcie ustawy o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na 2017 r.  Nowy projekt przewiduje utrzymanie w 2017 r. dotacji na poziomie 1268 zł, a kolejne podwyżki do poziomu 230 i 250% przekłada na 2018 i 2019 r. Projektowana zmiana może niekorzystnie wpłynąć na działanie placówek wsparcia dla osób psychicznie chorych przez rosnące koszty utrzymania tych ośrodków oraz utrzymanie wykwalifikowanej kadry specjalistów.

Opieka świadczona przez środowiskowe domy samopomocy jest pożądaną formą wsparcia osób chorych psychicznie w sytuacji, gdy stan zdrowia nie uzasadnia umieszczenia ich w domu pomocy społecznej. W ocenie Rzecznika poszukiwanie oszczędności w wydatkach budżetu państwa nie powinno dotyczyć środowiskowych domów samopomocy tym bardziej, że ustawodawca, uznając istniejący poziom pomocy za zbyt niski podjął decyzję o podniesieniu wysokości budżetowego wsparcia.

Ponadto przedstawiciele organizacji prowadzącej środowiskowy dom samopomocy wnosili o wyeliminowanie konieczności pobierania opłaty na rzecz miasta od jego uczestników. Rzecznik zwrócił się o zajęcie stanowiska w przedstawionej sprawie.