Biuletyn Informacji Publicznej RPO

W skargach kierowanych do Biura RPO obywatele wskazują, że w przypadku, gdy organ egzekucyjny dokonuje zajęcia wierzytelności z rachunku bankowego, jest ono skuteczne w odniesieniu do wszystkich rachunków bankowych dłużnika prowadzonych przez bank. W konsekwencji, bank dokonuje blokady na każdym z rachunków posiadanych przez dłużnika do wysokości egzekwowanej kwoty. To z kolei powoduje wstrzymanie przez bank wypłat ze wszystkich rachunków i tym samym ogranicza dostęp do znacznie wyższych środków niż egzekwowana wierzytelność. W praktyce zdarza się, że organy egzekucyjne uznają za niepoprawne postępowanie banków w zakresie dokonywania zajęcia konkretnego rachunku zamieszczonego w zawiadomieniu o zajęciu, przy jednoczesnym pozostawieniu innych rachunków w stanie wolnym od zajęcia.

W ocenie organów egzekucyjnych, wskazanie w zawiadomieniu jednego z rachunków dłużnika powoduje powstanie powinności po stronie banku zajęcia także wszystkich pozostałych rachunków dłużnika. Ponadto kwestią problematyczną jest terminowość przekazywania przez organy egzekucyjne informacji o uchyleniu zajęć egzekucyjnych. Obywatele podnoszą, że zwolnienie blokady na rachunkach bankowych nie następuje automatycznie po umorzeniu postępowania egzekucyjnego, lecz trwa jeszcze przez dłuższy okres czasu, nawet do miesiąca. To samo dotyczy sytuacji, gdy dojdzie do przekazania dochodzonej kwoty organowi egzekucyjnemu. Kolejnym zagadnieniem jest weryfikacja danych dłużnika w toku postępowania egzekucyjnego. Zdarzają się bowiem przypadki, gdy dochodzi do omyłkowego zajęcia rachunku bankowego osoby o tożsamych danych co osoba zobowiązana, nie będącej jednak dłużnikiem.

Rzecznik Praw Obywatelskich zwraca się z prośbą do Prezesa Krajowej Rady Komorniczej o poinformowanie o zajętym stanowisku, w szczególności w sprawie ewentualnych działań mających na celu usprawnienie czynności organów egzekucyjnych w przypadku prowadzenia egzekucji z rachunków bankowych, tak aby wyeliminować sytuacje, w których dochodzi do nieuzasadnionego blokowania wszystkich rachunków bankowych dłużników, co w konsekwencji prowadzi do ograniczenia dostępu do środków przewyższających kwotę dochodzoną w postępowaniu egzekucyjnym. 

W wystąpieniu do Ministra Finansów Rzecznik, nawiązując odpowiedzi na wystąpienie z dnia 29 lipca 2013 r. w tej samej sprawie, prosi o przekazanie informacji na temat aktualnego stanu oraz harmonogramu prac legislacyjnych dotyczących nowelizacji przepisów regulujących egzekucję z rachunku bankowego, a także przepisów umożliwiających przeprowadzenie przez administracyjne organy egzekucyjne kontroli prawidłowości realizacji zajęcia egzekucyjnego przez banki.