Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Przedstawiciel Biura Rzecznika Praw Obywatelskich uczestniczył w Debacie Helsińskiej „Wyrok w Strasburgu to nie koniec. Jak efektywnie wdrażać wyroki ETPC w Polsce ?”
• Zorganizowała ją 5 listopada 2019 r.  Helsińska Fundacja Praw Człowieka

W debacie wzięli udział:

• prof. Ewa Łętowska – była Rzeczniczka Praw Obywatelskich, sędzia Naczelnego Sądu Administracyjnego i Trybunału Konstytucyjnego w stanie spoczynku,
• dr Andrew Drzemczewski – były pracownik Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy,
• dr Katarzyna Wiśniewska  - Helsińska Fundacja Praw Człowieka, koordynatorka Programu Spraw Precedensowych,
• Jan Sobczak – Pełnomocnik Ministra Spraw Zagranicznych ds. postępowań przed Europejskim Trybunałem Praw Człowieka,
• George Stafford – dyrektor European Implementation Network (EIN).

Debatę prowadziła Dominika Bychawska – Siniarska, członek zarządu Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka i EIN.

Dr Katarzyna Wiśniewska przypomniała najważniejsze wyroki Europejskiego Trybunału Praw Człowieka dotyczące Polski, które nadal nie zostały wykonane. Są to m.in. orzeczenia w sprawach: Beller przeciwko Polsce (przewlekłość postępowania administracyjnego), Rutkowski i inni przeciwko Polsce (przewlekłość postępowania sądowego), Grabowski przeciwko Polsce (procedura przedłużania pobytu w schronisku dla nieletnich), R.R. przeciwko Polsce, Tysiąc przeciwko Polsce (dostępność legalnej aborcji), Bistieva przeciwko Polsce (umieszczenie rodziny z dziećmi w strzeżonym ośrodku dla cudzoziemców). Komitet Ministrów Rady Europy nadzoruje obecnie wykonanie orzeczeń ETPC w 92 polskich sprawach.

Prof. Ewa Łętowska podkreśliła, że najważniejsza jest zmiana mechanizmów, które doprowadziły do naruszenia prawa. Konieczna jest analiza, gdzie był błąd, w którym segmencie władzy doszło do tego naruszenia. Nie zawsze wystarczającym działaniem jest zmiana przepisów, kluczowe znaczenie ma praca nad wykładnią prawa. Prof. Ewa Łętowska wskazała ponadto na rolę dziennikarzy w nagłaśnianiu poszczególnych spraw, a także udział organizacji społecznych w dialogu o wykonywaniu wyroków ETPC na szczeblu krajowym.

Dr Andrew Drzemczewski wskazał na rolę parlamentów krajowych w implementacji wyroków ETPC. Zwrócił uwagę na znaczenie stałego organu parlamentarnego zajmującego się monitorowaniem wykonania orzeczeń ETPC (podkomisji parlamentarnej). Zaznaczył, że parlamentarzyści powinni szukać konsensusu w dziedzinie ochrony praw człowieka.

Jan Sobczak omówił działania Polski mające na celu wykonywanie orzeczeń ETPC, m.in. zmiany instytucjonalne. Podkreślił, że oprócz wypłaty zadośćuczynienia, to państwo wybiera sposób, w jaki wykona orzeczenie. Wskazał także na znaczenie obowiązku tłumaczenia wyroków ETPC przeciwko Polsce, a także tłumaczenia najważniejszych orzeczeń Trybunału przeciwko innym państwom. Pełnomocnik przedstawił także najnowszy raport roczny za 2018 rok podsumowujący działania na rzecz wykonywania orzeczeń ETPC.

George Stafford przedstawił  działania organizacji pozarządowej European Implementation Network (EIN), z siedzibą w Strasburgu, zajmującej się monitorowaniem i wspieraniem implementacji wyroków Europejskiego Trybunału Praw Człowieka.