Biuletyn Informacji Publicznej RPO

Na zorganizowane w trakcie Ogólnopolskiego Spotkania Organizacji Pozarządowych Działających na Obszarach Wiejskich w Marózie koło Olsztynka przyszło prawie 40 osób - działaczy organizacji pozarządowych - z całą listą konkretnych problemów. Oto przykłady:

Standardy samorządowe

Jak poradzić sobie z patologią wyborczą w małej gminie, gdzie - jak mówili uczestnicy spotkania - "kandydat na wójta wyborców zwozi samochodami i jeszcze im płaci za udzial w wyborach? Żeby zostać wójtem, wystarczy ok. 600 głosów, wygrywa więc ten kandydat, który jest >>lepiej zorganizowany<<".

• Adam Bodnar odpowiada: Trzeba korzystać instytucji męża zaufania (oni mogą notować nieprawidłowości w trakcie wyborów), zgłaszać nadużycia do sądu, zbierać dowody i świadków,  zawiadamiać Wojewódzką Komisję Wyborczą, trzeba alarmować.
• Głos z sali: my we wsi zorganizowałyśmy kampanię „za alkohol nie ma sołtysa”. Uświadamiałyśmy wyborcom, że warto głosować na tych, którzy mogą poprawić sytuację wspólnoty. Pomogło. 

Inne pytanie z sali: Czy sesje rady gminnej powinny być nagrywane i publikowane? Bo w naszej miejscowości jedne są, a inne nie.

• RPO: Standardem służącym przejrzystości jest transmisja online a następnie publikacja na stronie internetowej nagrań. Bo w taki sposób dobrze realizowane jest konstytucyjne prawo obywateli do informacji publicznej. Ponieważ nie ma jednak takiego obowiązku prawnego (jest to tylko dobra praktyka), to warto naciskać na władze, by ten standard osiągać, np. składając wnioski o dostęp do informacji publicznej. Zawsze warto powiadomić o sprawie Rzecznika, bo ma on doświadczenie w podobnych sprawach i może udostępnic odpowiednie dokumenty.

Głos z sali: U nas samorząd upublicznia protokół z sesji rady, ale ten protokół nie zgadza się z tym, co się naprawdę zdarzyło na radzie i co zostało nagrane. Nagranie nie jest upublicznianie.

• RPO: Warto zacząć od wniosku o dostęp do informacji publicznej (czyli o dostęp do nagrania, bo to jest informacja publiczna), a potem zgłosić wniosek o skorygowanie protokołu. Uzyskane nagranie obywatel ma również prawo udostępniać. Kolejnym krokiem może być skarga do wojewody ((w postępowaniu administracyjnym skargę na działania rady gminy, rady powiatu i sejmiku województwa – wnosi się do wojewody).

Znikające wiatraki

Na wsi w okolicach Szamotuł miała powstać farma wiatrowa, właściciele gruntów mają już umowy z przedsiębiorstwem. Zmiana przepisów w sprawie minimalnych odległości wiatraków od domów sprawiła jednak, że firma się zwinęła. Teraz nie wiadomo, jak znieść obciążenie wpisane w księgach wieczystych dla tych nieruchomości. Prawnicy gminy nie potrafią udzielić odpowiedniej informacji.

• RPO: To sprawa dla Rzecznika. Poszukamy rozwiązania.

Planowana chlewnia

U nas - w bliskiej odległości cmentarza i kościoła - ma powstać chlewnia. Ludzie protestują. Nie było planu zagospodarowania przestrzennego. Co możemy zrobić?

• RPO: Rzecznik musiałby sprawdzić dokumenty, bo ważne są szczegóły. Generalnie trzeba pamiętać, jak ważne jest, by organizacje pozarządowe przystępowały do takiej sprawy przed sądem,  ale także aby korzystały z możliwości opiniowania projektów miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. Trzeba korzystać z możliwości prawnych.

Walka ze smogiem

Jakie są narzędzia walki ze smogiem? Jak zorganizować miernik zapylenia w danej wsi?

• RPO: Warto o to po prostu wystąpić o to, by poziom zapylenia był mierzony.  RPO zajmował się sprawą smogu, ma pewne doświadczenia i relacje z zajmującymi się tym organizacjami pozarządowymi. Może pomóc.

System viatoll

Tego, że droga jest płatna w systemie viatoll, nie widać przed wjazdem. Więc ktoś, kto wjedzie na taką drogę bez specjalnego odbiornika (bo nie jest przedsiębiorca, tylko ma duży samochód), to albo łamie przepisy io opłatach drogowych (kara – 1500 zł), albo zawraca i łamie prawo o ruchu drogowym. Droga powinna być oznaczona przed wjazdem i to wyraźnie.

• RPO: Od tego, by reagować na złe rozwiązania prawne, jest właśnie Rzecznik Praw Obywatelskich. Proszę nam przekazać informacje, a my zgłosimy to do ministra.  Właśnie dzięki indywidualnym zgłoszeniom możemy reagować. To pozwala też nagłośnić sprawę.

Znikająca szkoła wiejska, znikający plac zabaw

Wiejska filia szkoły, która do tej pory miała sześć klas, po reformie nie zostanie przekształcona w ośmioklasową jak inne. Gmina odmawia tego powołując się na wysokie koszty, ale te szacunki wydają się mieszkańcom naciągane. A do sześcioklasowej szkoły rodzice nie będą posyłać dzieci i szkoła umrze.

• RPO: Warto wystąpić z wnioskiem o informację publiczną w sprawie tych kosztów. Rzecznik nie może się wypowiadać w sprawie zasadności reformy, może jednak upewniać się, czy państwo jest właściwie przygotowane do reformy – dlatego ta sprawa jest ważna, jeśli chcemy wyjaśniić, czy nie został popełniony jakiś błąd. Warto zatem także napisać do RPO.

U nas jeden z mieszkańców wystąpił do gminy o sprzedaż ziemi koło szkoły (między szkołą a domem nauczycielskim) – prawdopodobnie chciałby tam wybudować prywatny dom. Tymczasem społeczność lokalna chciałaby, żeby w tym miejscu powstał plac zabaw dla dzieci.

• RPO: Decyzja należy do gminy, ale skoro jest kilka pomysłów na ten teren, to może powinien odbyć się przetarg? Może rozwiązaniem byłoby zbieranie głosów pod stworzenie na tym terenie placu zabaw w ramach budżetu obywatelskiego?

Stopnie naukowe

Moja uczelnia zostala pozbawiona prawa prowadzenia przewodów doktorskuich, a twierdzi, że nie ma się do kogo odwołać, tłumacząc to zmianami w Centralnej Komisji ds Stopni i Tytułów.  Jak więc otworzyć tu przewód doktorski? Co mają zrobić studenci studiów doktoranckich?

• RPO: Warto napisać list do Ministra Nauki I Szkolnictwa Wyższego (i dać znać RPO, który zajmie się sprawą)