Biuletyn Informacji Publicznej RPO

22 maja 2024 r. w Biurze Rzecznika Praw Obywatelskich odbyła się konferencja pt. " Palący problem – uzależnienie od palenia tytoniu i wyzwania dla polityki antynikotynowej".

Wydarzenie otworzył RPO Marcin Wiącek. Rozpoczął od przytoczenia danych związanych z problemem uzależnienia od palenia tytoniu. Zwrócił uwagę, że na świecie z powodu palenia papierosów rocznie umiera około 8 milionów ludzi, w tym około miliona z powodu palenia biernego, a uzależnienie od nikotyny deklaruje ok 30 proc. mężczyzn i 27 proc. kobiet. W Polsce zaś ok. 75 tysięcy osób palących, w tym ok. 7 tys. palaczy biernych. Zwrócił też uwagę, że popularność papierosów elektronicznych wpływa na rozpowszechnienie palenia u młodzieży.

- Te bezwzględne dane obrazują, że uzależnienie od nikotyny jest jedną z najczęstszych przyczyn ciężkich chorób i śmierci – zaznaczył Rzecznik.

- Obowiązkiem państwa jest prowadzenie takiej polityki aby zniechęcać ludzi do rozpoczynania palenia, pomagać ludziom w wyjściu z uzależnienia oraz ograniczać dostęp do papierosów i miejsc gdzie palenie jest dopuszczalne – tłumaczył i podkreślił, że należy czynić to zgodnie z zasadą proporcjonalności, w szczególności z poszanowaniem wolności osobistej człowieka i jego prawa do decydowania o własnym życiu.

Marcin Wiącek zwrócił uwagę, że Biuro RPO zajmuje się tą problematyką od lat i wskazuje m.in. na brak skutecznej polityki antynikotynowej jednocześnie podając przykład Szwecji, gdzie odsetek osób palących spadł do 5 proc. społeczeństwa.

- Specjaliści wskazują, że w Polsce brakuje realnego dostępu do terapii antynikotynowej i dostępu do środków farmakologicznych, które ułatwiają wyjście z uzależnienia – tłumaczył Rzecznik.

RPO zwrócił też uwagę, że pojawiły się nowe wyzwania, które utrudniają prowadzenie skutecznej polityki antynikotynowej – papierosy elektroniczne. Zwrócił przy tym uwagę, że w społeczeństwie wytworzyło się przeświadczenie, że są one bardziej bezpieczne dla zdrowia, a wręcz pomagają w rzuceniu palenia. Tymczasem w opinii ekspertów, w szczególności Światowej Organizacji Zdrowia czy Narodowego Instytutu Onkologii - jest to nieprawda, ponieważ nie ma na to wystarczających dowodów naukowych.

- Cieszę się, że będziemy mogli dzisiaj o tych problemach porozmawiać i zastanowić się w jaki sposób wpłynąć zarówno na władze publiczne jak i na świadomość obywateli, aby problem uzależnienia od nikotyny stał się problemem marginalnym.

Marcin Wiącek podziękował organizacjom społecznym, które zainspirowały go do zorganizowania seminarium, w szczególności Fundacji Chorób Mózgu. Podziękował Instytutowi Praw Pacjenta i Edukacji Społecznej oraz ekspertom i przedstawicielom instytucji i organizacji, którzy przyjęli zaproszenie do udziału w seminarium.

RPO zaznaczył też, że dzięki konferencji będzie miał materiał oraz podstawy naukowe i merytoryczne, do tego aby skorzystać kompetencji w relacji z organami władzy publicznej, aby o problemie uzależnienia od nikotyny zaczęto mówić głośno i aby organy odpowiedzialne za kształt polskiego prawa podjęły działania, które mogłyby stworzyć odpowiednie ramy, aby ludzie nie zaczynali palić papierosów, a ci którzy w szpony tego nałogu się dostali mieli zachęty i warunki, aby z tego nałogu skutecznie wyjść.

Uczestnicy wydarzenia dyskutowali w dwóch panelach. Pierwszy poświęcony był problemowi uzależnienia od palenia tytoniu. Tematyka drugiej części seminarium skupiała się na rekomendacjach działań w zakresie profilaktyki antynikotynowej.

Seminarium było transmitowane w internecie (link poniżej) oraz tłumaczone na Polski Język Migowy.