Biuletyn Informacji Publicznej RPO

Przepisy przewidują, że w przypadku, gdy skazany poddany badaniu nieinwazyjnemu (za pomocą testów) na obecność w organizmie alkoholu, środka odurzającego lub substancji psychotropowej kwestionuje wynik tego badania, to Służba Więzienna jest zobowiązana do weryfikacji wyniku za pomocą badania laboratoryjnego.

Do Rzecznika Praw Obywatelskich wpływają liczne skargi skazanych, że choć kwestionowali wyniku testu, nie zostali poddani badaniom laboratoryjnym. W postępowaniu prowadzonym w sprawie takich skarg niezwykle rzadko udaje się ustalić stan faktyczny (czy skazany zgłaszał uwagi do wyniku badania), ponieważ nie ma obowiązku zamieszczania tej informacji w protokole z przebiegu badania.

Rzecznik zwracał się już z tym problemem do Dyrektora Generalnego Służby Więziennej. W udzielonej w marcu 2015 r. odpowiedzi Dyrektor Generalny poinformował, że w celu wyeliminowania nieprawidłowości zostanie wprowadzona praktyka dokumentowania uwag wnoszonych przez osadzonych co do przebiegu przeprowadzanych badań. W przypadku, gdy osadzony zgłasza uwagi co do sposobu przeprowadzania badań lub kwestionuje wynik badania, informacje te będą odnotowane w dokumentacji z przeprowadzenia badania. W przypadku natomiast niekwestionowania wyników badań przez zainteresowanych, odbierane będą od nich jednoznaczne oświadczenia, potwierdzone własnoręcznym podpisem osadzonego i opatrzone datą.

Niestety, wpływające w dalszym ciągu skargi osadzonych wskazywały, że zalecenia te nie są realizowane, a z wyjaśnień organów więziennych wynikało, że nie jest im znane stanowisko Dyrektora Generalnego. Dlatego Rzecznik w dniu 27 listopada 2015 r. zwrócił się ponownie do Dyrektora Generalnego o upowszechnienie wśród dyrektorów okręgowych Służby Więziennej oraz w jednostkach podstawowych więziennictwa wskazanych informacji.

W odpowiedzi z 5 stycznia 2016 r. Dyrektor Generalny Służby Więziennej poinformował, że Centralny Zarząd Służby Więziennej wystąpi do Ministra Sprawiedliwości z wnioskiem o podjęcie niezbędnych działań legislacyjnych. Powiadomił również, że 4 stycznia 2016 r. do dyrektorów okręgowych Służby Więziennej zostało skierowane pismo, w którym zostali oni zobowiązani do zaznajomienia podległych jednostek organizacyjnych więziennictwa z dyspozycją Dyrektora Generalnego Służby Więziennej dotyczącą obligatoryjnego dokumentowania wnoszonych przez badane osoby uwag w zakresie przebiegu lub wyniku badania.

Dr Ewa Dawidziuk – dyrektor Zespołu do spraw Wykonywania Kar w Biurze RPO: należy zwrócić uwagę, że o podjęciu działań legislacyjnych w sprawie zmiany treści protokołu z przebiegu badania poprzez wprowadzenie obowiązku odnotowania w protokole uwag lub zastrzeżeń osoby badanej, opatrzonych datą i potwierdzonych podpisem, informował Rzecznika Minister Sprawiedliwości pismem z dnia 29 października 2014 r. Niestety, do chwili obecnej protokół, stanowiący załącznik nr 1 do rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 25 stycznia 2012 r. w sprawie sposobu przeprowadzania badań na obecność alkoholu, środków odurzających lub substancji psychotropowych w organizmie skazanego pozbawionego wolności, ich dokumentowania oraz weryfikacji, nie został zmieniony.