Biuletyn Informacji Publicznej RPO

Adam Bodnar poprowadził warsztat  „Konstytucja RP przydatna każdemu człowiekowi”. Było to kolejne czwartkowe wydarzenie w Namiocie Praw Człowieka RPO, podczas festiwalu PolAndRock w Kostrzynie nad Odrą.

Jak w krótkim czasie wyjaśnić znaczenie Konstytucji RP? RPO oparł się na aktualnych przykładach z życia oraz na publikacji BRPO "Nasze Prawa", którą otrzymali wszyscy uczestnicy spotkania.  Zawiera ona: Konstytucję RP, Europejską Konwencję o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności oraz Kartę Praw Podstawowych Unii Europejskiej.

Rzecznik zadawał pytania, czasem prowokujące, wciągając obecnych do dyskusji. Pytał np., czym się różnią od siebie te trzy dokumenty i kiedy które z nich mają zastosowanie.

Wspomniał o rozprawie dotyczącej sędziów Sądu Najwyższego, którzy według nowej ustawy o SN mają przechodzić na emeryturę po przekroczeniu 65 lat (Sąd Najwyższy zawiesił w czwartek te przepisy, występując w tej sprawie z pytaniami prejudycjalnymi do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej). RPO przypomniał art.180 Konstytucji RP, dotyczący m.in. nieusuwalności sędziów i warunków ich przechodzenia w stan spoczynku.

Rzecznik wspólnie z uczestnikami dyskutowali, czy te sprawy i decyzje mają przełożenie także na prawa każdego z nas. Rozmawiano o tym, dlaczego tak ważny jest art. 45 Konstytucji zapewniający sprawiedliwe, jawne i niezwłoczne rozpatrzenie sprawy sądowej obywatela. Czy zmiany w ustawach sądowych zmieniają naszą sytuację? Czy sądy są nadal niezawisłe i rzetelne? I co to właściwie znaczy? Czy nie występuje już tzw. mrożący efekt chilling effect? Dlaczego prawo do sądu pełni tak ważną funkcję? Czy jest tak samo ważne dla osób skarżących i oskarżonych?

Adam Bodnar dużo miejsca poświęcił EKPC, którą Polska ratyfikowała 25 lat temu. Tematem dyskusji było to, kiedy można skarżyć się do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu i czy skarga do niego jest "brakiem patriotyzmu", jak twierdzą niektórzy.

Rzecznik podkreślił, że to co służy nam, obywatelom i zabezpiecza nas przed nadużyciami władzy, jest dla nas gwarancją przestrzegania praw człowieka. Problemem jest zaś termin oczekiwania na wyrok ETPC (kilka lat).

Adam Bodnar wskazywał,  jak ważne były orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości UE, np. w sprawie wycinki Puszczy Białowieskiej. Nie tylko zatrzymały wycinkę, ale później wpłynęły także na wyroki sądów, które rozpatrywały sprawy aktywistów ekologicznych protestujących przeciw wycince.

Rzecznik mówił także na temat problemu etycznego między prawami do wolności a prawami autorskimi – tzw. Acta 2. To spór, na który trzeba znaleźć dobre rozwiązanie.

Na zakończenie Adam Bodnar podkreślił, że żyjemy w systemie, w którym ważna jest i nasza Konstytucja, i europejska Konwencja. Obie mają wpływ na nasze prawa i wolności.

Po spotkaniu ustawiła się kolejka osób, które z rzecznikiem chciały porozmawiać indywidualnie.