Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Im lepsza będzie edukacja prawna, tym lepiej obywatel będzie wiedział, do której instytucji zwrócić się ze swoją sprawą
• Łatwiej też będzie mógł sam dawać sobie radę w gąszczu przepisów
• Umożliwi mu to ponadto taką obywatelską postawę, ktora utrudni łamanie zasad praworządności  

To tezy wystąpienia RPO Adama Bodnara na I Kongresie Edukacji Prawnej. Został on zorganizowany 11 grudnia 2019 r. na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Gdańskiego przez Fundację TENEO, Okręgową Izbę Radców Prawnych i Europejskie Stowarzyszenie Studentów Prawa ELSA Gdańsk.  

To pierwsze ogólnopolskie forum wymiany poglądów pomiędzy środowiskiem prawnym a pedagogicznym w celu znalezienia najlepszych rozwiązań, aby do systemu edukacji wprowadzić elementy prawa.

Adam Bodnar podkreślał, że edukacja prawna jest fundamentalną częścią edukacji w ogóle. Trudno zatem przecenić jej znaczenie dla kształcenia młodzieży i w konsekwencji kształtowania postaw obywateli. Edukacja ta obecnie sprowadza się w istocie do podnoszenia poziomu świadomości obywatelskiej oraz poszerzania zakresu wiedzy zwłaszcza młodych ludzi o instytucjach publicznych. Ważne jest też pogłębianie wiedzy obywateli o organach państwa stosujących prawo oraz o obowiązujących normach prawnych.

W efekcie obywatel nie tylko będzie wiedział, do której instytucji ma się zwrócić ze swoją sprawą, nie tylko będzie łatwiej i efektywniej poruszał się samodzielnie w gąszczu przepisów, ale też ta wiedza pozwoli mu na pewniejsze przyjęcie postawy obywatelskiej utrudniającej innym podmiotom  dokonywanie naruszeń prawa - zwłaszcza organom publicznym łamanie zasady praworządności.

RPO dodał, że edukacja prawna odbywa się również poprzez prawidłowe stosowanie prawa przez organy władzy publicznej. Dlatego też tak ważna jest postawa moralna osób, które pełniąc funkcje organów stosujących prawo.

Rzecznik podzielił się swoim doświadczeniem z działalności edukacyjnej. Jak przyznał, zdarzało mu się stykać z oportunistyczną, pełną obawy przed naciskiem opresywnej władzy, postawą niektórych nauczycieli, a zwłaszcza dyrekcji szkół. Hamowało to przekazywanie wiedzy i swobodną wymianę myśli.

Adam Bodnar podkreślił wielką wagę edukacji w zakresie przestrzegania zasady równego traktowania, która jest istotnym elementem edukacji prawnej, co w praktyce edukacyjnej nie jest dzisiaj dostatecznie dostrzegane.

Z RPO zgodzili się uczestnicy Kongresu, którymi byli eksperci od edukacji, nauczyciele i akademicy oraz przedstawiciele zawodów prawniczych. Mówili, że podnoszenie świadomości prawnej obywateli, również tych najmłodszych, w dobie często zmienianego i coraz bardziej skomplikowanego prawa, staje się koniecznością. Jest to również istotny element budowania świadomego społeczeństwa obywatelskiego.

Celami statutowymi Fundacji TENEO - głównego organizatora Kongresu - są upowszechnianie wiedzy prawnej przez organizację warsztatów edukacyjnych m.in. dla dzieci, młodzieży, seniorów oraz innych wybranych grup społecznych, a także nieodpłatne poradnictwo prawne dla osób niemogących ponieść kosztów odpłatnej pomocy prawnej.