Biuletyn Informacji Publicznej RPO

29 października 2021 r. zastępczyni Rzecznika Praw Obywatelskich Hanna Machińska, Agnieszka Szmajdzińska i Marcin Sośniak z Zespołu ds. Równego Traktowania w Biurze RPO oraz Marcin Kusy z Zespołu Krajowy Mechanizm Prewencji Tortur, przeprowadzili kolejną wizytację na granicy polsko- białoruskiej. Związana ona była z kryzysem humanitarnym i dramatyczną sytuacją, w jakiej znajdują się osoby przekraczające granicę w sposób nieuregulowany. 

Przy okazji wizytacji zastępczyni RPO i Marcin Sośniak wzięli udział w zorganizowanej przez władze gminy Michałowo konferencji „Solidarne Podlasie – humanitarna współpraca samorządów”, która miała zachęcić władze samorządowe pozostałych gmin leżących przy granicy polsko-białoruskiej do zaangażowania się w niesienie pomocy osobom, których życie i zdrowie jest zagrożone w związku z warunkami w jakich przekraczają granicę. Mimo że podczas spotkania reprezentowane były tyko dwie gminy: Sokółka i Gródek, to obie wyraziły poparcie dla działań pomocowych i zadeklarowały swoje zaangażowanie. Do takiego zaangażowania zachęcał również  Rzecznik Praw Obywatelskich w wystąpieniach kierowanych do lokalnych samorządów.

Podczas spotkania zastępczyni RPO przedstawiła zarys inicjatywy utworzenia w Michałowie, we współpracy z władzami gminy i Wielką Orkiestrą Świątecznej Pomocy, centrum logistycznego, którego zadaniem będzie koordynowanie działań związanych z pomocą humanitarną i  materialną dla osób dotkniętych kryzysem.

W tym samym czasie część zespołu BRPO odwiedziła szpital w Hajnówce i spotkała się z dyrektorem oraz przedstawicielami szpitala, do którego, podobnie jak do innych placówek medycznych na Podlasiu, co najmniej od końca sierpnia br. Straż Graniczna przywozi cudzoziemców, którzy wcześniej przekroczyli granicę polsko-białoruską poza przeznaczonymi do tego przejściami granicznymi. Głównym tematem rozmów były problemy, z którymi stykają się pracownicy placówki przy udzieleniu pomocy medycznej cudzoziemcom przyjmowanym na oddziały szpitalne. Wizytującym placówkę pracownikom BRPO zwrócono szczególną uwagę na brak ogólnych wytycznych dla placówek medycznych dotyczących postępowania wobec cudzoziemców przywożonych z granicy. Temat ten został już wcześniej poruszony przez RPO w wystąpieniu skierowanym do Komendanta Głównego SG i mimo to, jak dotąd, Straż Graniczna nie podjęła działań zmierzających do jego rozwiązania. 

W dniu wizytacji przedstawiciele Biura RPO otrzymali także informację o odnalezionych w lesie cudzoziemcach - czterech osobach z Syrii i rodzinie z dwójką dzieci, rocznym chłopcem i trzyletnią dziewczynką -  z Iraku. Cudzoziemcy zgłaszali chęć pozostania w Polsce i ubiegania się tutaj o ochronę międzynarodową. Zespół Biura udał się na miejsce, a po przyjeździe Straży Granicznej obserwował czynności podejmowane przez funkcjonariuszy.  Wszyscy cudzoziemcy pozostali w Polsce. Rzecznik Praw Obywatelskich będzie monitorował dalsze postępowania prowadzone wobec cudzoziemców.                 

Na koniec przedstawiciele RPO przeprowadzili niezapowiedzianą wizytację Placówki Straży Granicznej w Białowieży. Celem wizytacji było badanie i ocena stanu przestrzegania praw cudzoziemców ujętych i zatrzymanych przez Straż Graniczną po przekroczeniu granicy RP. W zainteresowaniu Biura RPO pozostawało też stosowanie przez Straż Graniczną nowej procedury wydawania postanowień o opuszczeniu terytorium RP, wprowadzonej do ustawy o cudzoziemcach w drodze nowelizacji z dnia 14 października 2021 r. (ogłoszonej w Dzienniku Ustaw w dniu 25 października, a obowiązującej od 26 października br.).