Biuletyn Informacji Publicznej RPO

Udział RPO w Uroczystości Święta Narodowego Trzeciego Maja

Rzecznik praw obywatelskich Marcin Wiącek wziął udział w głównych uroczystościach z okazji Święta Narodowego Trzeciego Maja, które jak co roku odbyły się 3 maja na Placu Zamkowym w Warszawie. 

Wypowiedź RPO Marcina Wiącka w 231. rocznicę uchwalenia Konstytucji 3 Maja

– Trudno znaleźć w polskiej historii dokument mający bardziej fundamentalne znaczenie dla świadomości obywatelskiej niż uchwalona w 1791 r. Konstytucja 3 Maja. Definiowała ona bowiem w sposób nowoczesny nie tylko naszą wielonarodową państwowość, ale i wprowadzała szereg reform dotyczących swobód obywatelskich. Stała się w Europie jednym z ważnych prekursorów takiego myślenia o ludziach i o społeczeństwie, które w następnych stuleciach doprowadziło do ukształtowania się powszechnie uznanych praw człowieka.

- Konstytucja 3 Maja to również przykład porozumienia ponad podziałami, gdy chodzi o ważny interes obywateli i państwa. Zwłaszcza w sytuacji zagrożenia. 231 lat później widzimy, że taka postawa jest ciągle niezbędna, abyśmy mogli skutecznie chronić naszą wolność i zapisane w Konstytucji prawa. Także, abyśmy mogli pomagać innym narodom w walce o ich suwerenność. Dlatego w tę niezwykłą dla polskich obywateli rocznicę pozwolę sobie – jako Rzecznik Praw Obywatelskich – zaapelować do wszystkich sił politycznych i społecznych w naszym kraju o to, aby nigdy w ich działaniach nie zabrakło szczerej woli porozumienia.

Konstytucja 3 maja

231 lat temu, 3 maja 1791 r., Sejm Czteroletni przyjął ustawę rządową, która przeszła do historii jako Konstytucja 3 Maja. Była to jedna z pierwszych na świecie ustaw regulujących organizację władz państwowych, a także prawa i obowiązki obywateli. Czyniła z Rzeczypospolitej nowoczesną - wobec ówczesnych standardów - monarchię konstytucyjną z trójpodziałem władzy, dwuizbowym parlamentem i gwarancjami wielu swobód obywatelskich.

Konstytucja przestała w praktyce obowiązywać 24 lipca 1792 roku, czyli nieco po ponad 14 miesiącach, w związku z przystąpieniem króla Stanisława Augusta Poniatowskiego do konfederacji targowickiej. Odegrała jednak ogromną rolę w okresie 123 lat rozbiorów Polski, przypominając o niepodległości, wpłynęła też na kształtowanie się odrodzonej państwowości w okresie II Rzeczypospolitej.