Biuletyn Informacji Publicznej RPO

Kobieta miała być świadkiem w sądzie na rozprawie. Kiedy nie przyszła, sąd ukarał ją karą 30 dni aresztu. Kiedy doprowadzono ją do zakładu karnego, złożyła ona do Sądu Okręgowego w Z. zażalenie na postanowienie o ukaraniu jej karą porządkową. Zgodnie z art. 290 § 3 k.p.k., złożenie zażalenia na postanowienie o ukaraniu karą porządkową wstrzymuje wykonanie postanowienia o aresztowaniu. Kobieta spędziła jednak w reszcie trzy tygodnie. Wtedy dopiero uchylono areszt w trybie art. 287 § 3 k.p.k., bo złożyła ona zeznania przed sądem.

Rzecznik Praw Obywatelskich poprosił więc Przewodniczącego Wydziału II Karnego Sądu Okręgowego w Z. o wyjaśnienia (BPW.510.18.2015).

Sąd okręgowy odpowiedział, że nie wstrzymał wykonania postanowienia w trybie art. 290 § 3 k.p.k. z powodu ryzyka niestawiennictwa ukaranej (świadka) na kolejnym posiedzeniu i zbyt krótkiego terminu pomiędzy złożeniem zażalenia a tymże posiedzeniem. Uznał on, że sąd apelacyjny i tak nie zdąży rozpoznać zażalenia do czasu tego posiedzenia i będzie ono musiało zostać odroczone. Dlatego – zdaniem sądu okręgowego - wstrzymanie postanowienia o karze porządkowej aresztu było „niefunkcjonalne”.

Następnie Rzecznik napisał do Prezesa Sądu Apelacyjnego w P.. Rzecznik zwrócił uwagę, że wstrzymanie wykonania kary aresztu nie zależy od uznania sądu. Jest ono obowiązkowe, niezależnie od okoliczności. Areszt powinien być bezwzględnie wstrzymany, bo ingeruje w konstytucyjnie chronioną wolność osobistą. Żadne powody nie uzasadniają zaniechania wstrzymania wykonania kary, wobec jednoznacznego brzmienia art. 290 § 3 k.p.k. Tym bardziej niewłaściwe jest powoływanie się na przeszkody natury organizacyjnej, jak w niniejszej sprawie.

Wiceprezes Sądu Apelacyjnego w P. zgodził się z Rzecznikiem. W rezultacie prezesi podległych sobie sądów okręgowych muszą przekazać do wiadomości wszystkim sędziom orzekającym w sprawach karnych w okręgach tych sądów, by w przyszłości nie dochodziło do tego typu sytuacji.