Biuletyn Informacji Publicznej RPO

Prof. Lipowicz spotkała się z Mustafą Dżemilewem - laureatem Nagrody Solidarności im. Lecha Wałęsy. Nagroda ta została przyznana po raz pierwszy, "za działania na rzecz promocji i ochrony demokracji oraz wolności obywatelskich". Mustafa Dżemilew, ukraiński obrońca praw Tatarów, w czasach ZSRR był jednym z dysydentów, walczących o prawa człowieka w Związku Radzieckim. Był i jest przywódcą ruchu narodowego Tatarów, którego nadrzędnym celem było doprowadzenie drogą pokojową do powrotu Tatarów na Krym.

W rozmowie z Mustafą Dżemilewem, prof. Lipowicz przedstawiła uprawnienia Rzecznika Praw Obywatelskich w zakresie ochrony praw mniejszości i osób więzionych. Podkreśliła też znaczenie niezależności instytucji ombudsmana, zwłaszcza wobec administracji publicznej i parlamentu.

Mustafa Dżemilew  poinformował o sytuacji wysiedlonych Tatarów krymskich rozproszonych po Ukrainie wskutek okupacji Krymu i działań militarnych we wschodniej części kraju. Ocenił, że największe potrzeby  dotyczą w tej chwili spraw mieszkaniowych.

Rzecznik podkreśliła, że szczegółowe dokumentowanie wszystkich przypadków wysiedleń, pozbawienia mienia i stosowania przemocy, w tym tortur może w przyszłości pomóc w rozliczeniu naruszeń praw człowieka przed krajowym i międzynarodowym wymiarem sprawiedliwości.

Mustafa Dżemilew przebywa w Polsce w związku z obchodami Święta Wolności, organizowanego z okazji 25-lecia wyborów parlamentarnych przeprowadzonych 4 czerwca 1989 r.

Mustafa Dżemilew (ur. 1943) został deportowany wraz z rodziną z Krymu w 1944 r. w ramach masowej czystki etnicznej zorganizowanej na rozkaz J. Stalina.  Od najmłodszych lat zaangażowany w walkę o prawa Tatarów krymskich, za co był wielokrotnie aresztowany i zsyłany (spędził 15 lat w zamknięciu). Jeden z założycieli Grupy Inicjatywnej na rzecz Obrony Praw Człowieka w ZSRR (1969 r.). W 1989 r. wrócił na Krym. Przewodniczący Organizacji Krymskotatarskiego Ruchu Narodowego (OKND), od 1991 r. Przewodniczący Medżlisu – najwyższego organu przedstawicielskiego Tatarów krymskich. Od 1998 parlamentarzysta w Radzie Najwyższej Ukrainy.
Za swoją działalność uznany przez władze tzw. separatystycznej Republiki Krymu za osobę niepożądaną i objęty zakazem wjazdu na Krym do 2019 r.