Biuletyn Informacji Publicznej RPO

Rzecznik Praw Obywatelskich wystąpił do Prezesa Rady Ministrów w sprawie potrzeby wprowadzenia mechanizmów ochrony wykonywania zatrudnienia na podstawie umów cywilnoprawnych i rozszerzenia kompetencji inspekcji pracy w zakresie nadzoru i kontroli nad wykonywaniem takiego zatrudnienia (art. 24 konstytucji).

W wystąpieniu Rzecznik zwraca uwagę na dużą skalę zatrudnienia na podstawie umów cywilnoprawnych na polskim rynku pracy. Zjawisko to stanowi reakcję na zmienne zapotrzebowanie na pracę i wyższe koszty zatrudnienia pracowniczego. Przybiera ono formę wykonywania pracy zarobkowej nie tylko poprzez zawieranie umów zlecenia czy umów o dzieło, ale także poprzez samozatrudnienie, co najczęściej oznacza zlecanie przez pracodawcę wykonywania wydzielonych zadań zewnętrznym wykonawcom, będącym osobami fizycznymi prowadzącymi działalność gospodarczą. Takimi przedsiębiorcami są często byli pracownicy zatrudnieni w ramach outsourcingu z uwagi na potrzebę obniżenia kosztów pracy.

Lesław Nawacki, dyr. Zespołu Prawa Pracy i Zabezpieczenia Społecznego Biura RPO:

Dłuższe wykonywanie zatrudnienia cywilnoprawnego w warunkach zbliżonych do zatrudnienia pracowniczego wymaga niektórych gwarancji wynikających z prawa pracy (np. czas pracy, prawo do urlopu, ochrona macierzyństwa). Przepisy ochronne nie mogą przy tym naruszać istoty tych stosunków prawnych. Zakres ochrony zatrudnienia niepracowniczego przepisami prawa pracy powinien być przedmiotem szerokiej dyskusji i debaty prowadzonej z aktywnym udziałem partnerów społecznych.

Kwestia braku dostatecznej ochrony oraz kontroli państwowej nad pracą wykonywaną na podstawie umów cywilnoprawnych była tematem dyskusji z dziennikarzami zorganizowanej w Biurze RPO.