Biuletyn Informacji Publicznej RPO

Przepisy nowelizacji ustawy o Trybunale Konstytucyjnym uznane za niekonstytucyjne

Trybunał Konstytucyjny wydał wyrok w sprawie grudniowej nowelizacji ustawy o TK. Wniosek w tej sprawie złożył m.in. Rzecznik Praw Obywatelskich. Trybunał wskazał, że ustawa jest w całości niezgodna z zasadą poprawnej legislacji [więcej].

Występując przed Trybunałem Adam Bodnar stwierdził m.in.: W pełni niezależny i sprawny Trybunał Konstytucyjny jest gwarancją istnienia w Polsce realnych praw i wolności obywatelskich - [wystąpienie rzecznika praw obywatelskich Adama Bodnara przed Trybunałem Konstytucyjnym 8 marca 2016 r.].

Wizyta regionalna RPO

Problemy dotyczące praw człowieka na Podkarpaciu

„Jeżdżę po kraju, bo chciałbym zrozumieć, jakie są problemy dotyczące praw człowieka w Polsce. Państwa opinie są niezwykle ważne z punktu widzenia naszej pracy” – tak Adam Bodnar zwrócił się do przedstawicieli organizacji pozarządowych rozpoczynając spotkanie na Uniwersytecie Rzeszowskim [więcej]. Rzecznik spotkał się również z przedstawicielami społeczeństwa obywatelskiego w Strzyżowie i Sanoku [więcej] oraz Przemyślu [więcej].

W przyszłym miesiącu RPO planuje wizytę regionalną w województwie łódzkim.

SPRAWY OBYWATELSKIE

Prawo dzieci do Karty Dużej Rodziny

Dzieci z domu dziecka czy pogotowia opiekuńczego nie mogą otrzymać Karty Dużej Rodziny. Zwrócili na to uwagę Rzecznikowi Praw Obywatelskich działacze organizacji pozarządowej podczas spotkania regionalnego w Szczecinie. Adam Bodnar poprosił o wyjaśnienia Minister Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej Elżbietę Rafalską [więcej].

O procedurze w sprawie przestępstw seksualnych

Od złożenia zawiadomienia o gwałcie do przesłuchania ofiary mija bardzo dużo czasu: dwa, a nawet  trzy miesiące. Tak w praktyce działają przepisy, które wprowadzono po to, by przesłuchiwać osoby pokrzywdzone w takich sprawach ze szczególnym poszanowaniem ich praw – wynika z badań RPO. Prokurator Generalny odpowiedział na wystąpienie Rzecznika w tej sprawie [więcej].

Problem ten poruszany był także w czasie wizyty RPO na Podkarpaciu [więcej].

Krajowi obserwatorzy wyborów

W polskim prawie wyborczym uregulowana jest instytucja międzynarodowych obserwatorów wyborów. Nadal jednak nie wprowadzono przepisów dotyczących obserwatorów krajowych. Uregulowanie statusu niezależnych, pozapartyjnych obserwatorów krajowych byłoby istotne dla umacniania społeczeństwa obywatelskiego. Rzecznik wystąpił w tej sprawie do Przewodniczącego Państwowej Komisji Wyborczej [więcej].

Koszty obrony w postępowaniach karnych

Rzecznik ponownie zwrócił się do Ministra Sprawiedliwości w sprawie kosztów obrony w postępowaniach karnych. Chodzi o szczególnie skomplikowane i długotrwałe sprawy, w których – w przypadku uniewinnienia lub umorzenia postępowania – znaczną część kosztów pokrywa obywatel [więcej].

Odszkodowania dla osób represjonowanych

Po wystąpieniu Rzecznika Praw Obywatelskich Senat zajmie się odszkodowaniami dla osób represjonowanych w okresie PRL, które dotychczas nie mogły skorzystać z takiego uprawnienia. Chodzi na przykład o osoby, które w wyniku swojej działalności niepodległościowej utraciły pracę, lub musiały się ukrywać [więcej].

Prawo do rzetelnego procesu

Zgodnie z przepisami Kodeksu postępowania karnego sąd odwoławczy może zwrócić akta sprawy sądowi pierwszej instancji w celu uzupełnienia uzasadnienia wyroku. Nie przewidziano jednak możliwości ponownego zaskarżenia wyroku, którego uzasadnienie zostało uzupełnione, ani uprawnienia do uzupełnienia apelacji wniesionej przed uzupełnieniem wyroku. Rzecznik zwrócił się do Ministra Sprawiedliwości wskazując na brak w tym przypadku odpowiednich mechanizmów gwarantujących rzetelność procesu [więcej].

Terminy zaskarżania aktów prawa miejscowego

Obywatele mają prawo zaskarżyć akt prawa miejscowego. Często jednak kierują skargę do sądu administracyjnego po terminie. Jak wynika z licznych spraw badanych przez Rzecznika źródłem problemu są niejednoznaczne uregulowania zawarte w ustawie o samorządzie gminnym oraz ustawie o samorządzie województwa. RPO wystąpił do Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji wskazując na konieczność doprecyzowania przepisów w taki sposób, aby obywatele mogli zrealizować swoje prawo do sądu i nie ponosili szkody z powodu nieznajomości prawa [więcej].

RÓWNE TRAKTOWANIE

Prawa opiekunów osób niepełnosprawnych

Rzecznik wystąpił do Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej w sprawie projektowanych rozwiązań dotyczących prawa do zasiłku dla bezrobotnych oraz świadczenia przedemerytalnego dla osób, które opiekują się bliskim niepełnosprawnym. Wątpliwości RPO dotyczą zgodności proponowanych przepisów z konstytucyjną zasadą równego traktowania oraz sprawiedliwości społecznej [więcej].

Międzynarodowy Dzień Kobiet

Rzecznik Praw Obywatelskich wydał oświadczenie w związku z Międzynarodowym Dniem Kobiet 2016 [więcej].

OCHRONA ZDROWIA

Dostęp do terapii pacjentów chorych na rzadkie schorzenia

O kwalifikowaniu pacjentów chorujących na rzadkie schorzenia do leczenia refundowanego w ramach programów lekowych decyduje Zespół Koordynacyjny ds. Chorób Ultrarzadkich, powoływany przez Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia. Zaniepokojenie Rzecznika wzbudza status prawny i funkcjonowanie Zespołu Koordynacyjnego w oparciu o przepisy wewnętrzne, a także brak możliwości zakwestionowania jego decyzji o wyłączeniu z programu lekowego. RPO przedstawił swoje wątpliwości w wystąpieniu do Ministra Zdrowia [więcej].

Forma przekazywania raportów pielęgniarskich

Samorząd pielęgniarek i położnych od dawna konsekwentnie przedstawia postulat uregulowania formy przekazywania raportów pielęgniarskich, która dopuszczałaby potrzebę przyjęcia zarówno formy pisemnej, jak i ustnej raportu. Celem przekazywania raportu po zakończeniu dyżuru kolejnej zmianie pielęgniarek jest przede wszystkim zapewnienie bezpieczeństwa zdrowotnego pacjentom, a przekazywanie raportów wyłącznie w formie pisemnej nie jest wystarczające. Rzecznik zwrócił się tej sprawie do Ministra Zdrowia [więcej].

Ochrona danych pacjentów

Kontrola skarbowa zażądała od lekarza-proktologa danych pacjentów (imię, nazwisko, adres), którzy korzystali z jego usług. Lekarz odmówił powołując się na tajemnicę lekarską. Dostał karę porządkową w wysokości 2000 zł. Wojewódzki Sąd Administracyjny uznał nałożoną karę za zasadną. RPO wniósł w tej sprawie skargę kasacyjną, wskazując, że dane identyfikacyjne pacjenta stanowią część dokumentacji medycznej i podlegają ochronie. NSA podzielił stanowisko Rzecznika i uchylił zaskarżony wyrok [więcej].

CUDZOZIEMCY W POLSCE

Podręczniki do nauki języka ukraińskiego

W reakcji na wystąpienie Rzecznika Praw Obywatelskich Ministerstwo Edukacji Narodowej aktywnie zaangażuje się w prace zmierzające do przygotowania podręczników do nauki języka ukraińskiego, jako języka mniejszości narodowej [więcej].

Sprawy kształcenia dzieci z rodzin ukraińskich były też tematem rozmów RPO na Podkarpaciu.

Nawoływanie do przemocy wobec migrantów

Rzecznik Praw Obywatelskich monitoruje przebieg postępowania przygotowawczego w sprawie zgłoszonej przez Stowarzyszenie Projekt: Polska. Chodzi o zamieszczony na portalu Facebook wpis Mariusza Pudzianowskiego, w którym pojawiły się nawoływania do przemocy wobec migrantów. Ponieważ Prokurator Rejonowy dla Warszawy Śródmieścia odmówił wszczęcia śledztwa w tej sprawie, Rzecznik zbada akta przeprowadzonego postępowania.

Rzecznik na konferencji w Europejskim Centrum Solidarności w Gdańsku

Lęk wobec migracji był głównym tematem pierwszego dnia konferencji „Miasta Otwarte – Migracje a rozwój. Sukcesy, szanse, wyzwania”, która odbyła się w Europejskim Centrum Solidarności w Gdańsku. W wieczornej debacie wziął udział rzecznik praw obywatelskich dr Adam Bodnar. Drugiego dnia konferencji paneliści zaprezentowali miejskie strategie integracji, omówili związek pomiędzy rozwojem gospodarczym a imigracją, zastanowili się też nad rolą kultury w procesie integracji [więcej].

PRAWA POZBAWIONYCH WOLNOŚCI

O problemie więźniów z niepełnosprawnością intelektualną

Z ustaleń RPO wynika, że w aresztach i zakładach karnych może przebywać wiele osób niepełnosprawnych intelektualnie i psychicznie, które trafiły tam, bo nie zwrócono uwagi na ich sytuację. W zwracaniu uwagi na ten problem pomoże wideo z wypowiedziami ekspertów, w tym ekspertów Biura RPO [wideo przygotowane przez dziennikarzy Wirtualnej Polski].

Raport Rady Europy o przeludnieniach w więzieniach

Rada Europy każdego roku publikuje statystki dotyczące przeludnienia w więzieniach w poszczególnych państwach członkowskich Rady Europy. W chwili obecnej w całej Europie odbywa karę pozbawienia wolności ok. 1 600 000 osób, co w przeliczeniu daje 124 skazanych na 100.000 mieszkańców. Oznacza to, że zmniejsza się zaludnienie w więzieniach państw Rady Europy. Przeciętny dzienny koszt utrzymania jednego osadzonego wynosi 99 euro [więcej].

System izolacji nieletnich

To, że Minister Sprawiedliwości zmienił przepis dotyczący systemu izolacji w zakładzie poprawczym lub schronisku dla nieletnich, nie eliminuje stanu niekonstytucyjności tej regulacji i wymaga rozstrzygnięcia Trybunału Konstytucyjnego. Rzecznik Praw Dziecka poparł w tej sprawie stanowisko RPO [więcej].

INNE DZIAŁANIA RPO

Wykonywanie przez Polskę wyroków ETPC

Rzecznik poparł inicjatywę Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka i zaapelował do Przewodniczącego sejmowej Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka o powołanie podkomisji ds. wykonywania przez Polskę wyroków Europejskiego Trybunału Praw Człowieka. Realizacja tego postulatu przyczyniłaby się do podniesienia standardu ochrony praw człowieka w Polsce, wynikającego z konwencji międzynarodowych [więcej].

Naczelna Rada Adwokacka o nowelizacji Kodeksu postępowania karnego

- Uchwalenie ustawy w takim kształcie spowodowałoby poważne komplikacje natury systemowej, brak spójności poszczególnych rozwiązań w obszarze kodeksu postępowania karnego, ostatecznie zaś poważne komplikacje w praktyce stosowania prawa – to fragment opinii Naczelnej Rady Adwokackiej dotyczącej rządowego projektu nowelizacji ustawy Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw. Dokument został przesłany do wiadomości Rzecznika Praw Obywatelskich [więcej].

Wizyta przedstawicieli ukraińskich organizacji pozarządowych

11 marca zastępca rzecznika praw obywatelskich Stanisław Trociuk spotkał się przedstawicielami ukraińskich organizacji pozarządowych, którzy przybyli do Polski w ramach wizyty studyjnej [więcej].

O przeprowadzaniu przez kuratorów wywiadów środowiskowych

Minister Sprawiedliwości odpowiedział na wystąpienie Rzecznika, które ten skierował do resortu 31 grudnia 2015 r. RPO wskazywał na potrzebę jednoznacznego określenia podstaw prawnych upoważnienia kuratorów do wykonywania wywiadów środowiskowych w postępowaniach rodzinnych i wykonawczych [więcej].

Patronaty RPO

Rzecznik Praw Obywatelskich objął Honorowym Patronatem V Forum Pacjentów Onkologicznych, które odbędzie się w Warszawie.

Uwaga: Opinie i życzenia dotyczące newslettera prosimy przesyłać na adres - serwisprasowy@rpo.gov.pl
Rezygnacja z newslettera dostępna pod adresem: https://www.rpo.gov.pl/newsletter/subscriptions