Biuletyn Informacji Publicznej RPO

Rzecznik Praw Obywatelskich dr Adam Bodnar wziął udział w dorocznej konferencji przygotowywanej przez organizację pozarządową Fair Trials International. Spotkanie odbyło się w dniach 5-6 lutego 2016 r. w Budapeszcie. Było to wydarzenie organizowane dla sieci ekspertów–prawników działających w całej Europie na rzecz rzetelnych gwarancji prawa do obrony w sprawach karnych (Legal Experts Advisory Panel).

Wystąpienie dr. Bodnara dotyczyło roli Rzecznika Praw Obywatelskich (ale także innych krajowych instytucji praw człowieka) we wdrażaniu gwarancji dotyczących prawa do obrony w sprawach karnych, a szczególnie tych wynikających z dyrektyw UE oraz orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw Człowieka.

Rzecznik wskazał na duże znaczenie wystąpień generalnych RPO oraz wniosków do Trybunału Konstytucyjnego, które w ostatnich latach kilkukrotnie doprowadzały do zmiany przepisów (np. w zakresie dostępu do akt postępowania, możliwości kontaktu osoby tymczasowo aresztowanej z obrońcą czy gwarancji prawa do obrony w postępowaniu wykroczeniowym). Dr Bodnar podkreślił, że istotną rolę we wzmacnianiu prawa do obrony może odgrywać umiejętne korzystanie z kompetencji kasacyjnych RPO, ale także wnioskowanie o podjęcie uchwał przez skład 7 sędziów Sądu Najwyższego zmierzających do ujednolicenia orzecznictwa. Jako przykład przywołał uchwałę Sądu Najwyższego z 28 stycznia 2016 r. dotyczącą zwrotu kosztów obrony z wyboru w przypadku częściowego uniewinnienia (I KZP 16/15).

Zdaniem RPO jednym z najważniejszych wyzwań na najbliższe lata będzie wdrożenie dyrektywy o zasadzie domniemania niewinności. Nie należy także zapominać o konieczności wypełnienia standardu wynikającego ze sprawy Salduz przeciwko Turcji (czy Płonka przeciwko Polsce), dotyczącego dostępu osób zatrzymanych do adwokata/radcy prawnego przed dokonaniem pierwszego przesłuchania przez Policję. Dotyczy to szczególnie osób ubogich, których nie stać na wynajęcie profesjonalnego pełnomocnika.

Udział Rzecznika w konferencji był finansowany ze środków Fair Trials International.