Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Wyrokiem z dnia 14 lipca Sąd uwzględnił wszystkie zarzuty skargi Rzecznika na uchwałę Rady Gminy Istebna z 2 września 2019 r. o powstrzymaniu „ideologii LGBT” i stwierdził jej nieważność;
• Uznał, że uchwała jest aktem z zakresu administracji publicznej i podlega w związku z tym kontroli sądu administracyjnego;
• Ma też charakter władczy, a jako taka została więc wydana bez właściwej podstawy prawnej i z przekroczeniem kompetencji rady gminy;
• Sąd podzielił też zarzuty Rzecznika o dyskryminującym charakterze uchwały i potwierdził, że narusza ona prawa obywatelskie, w tym prawo do ochrony czci i dobrego imienia, wolności wypowiedzi, prawa do nauki i do nauczania;

To pierwszy wyrok w sprawach ze skarg Rzecznika Praw Obywatelskich na dyskryminujące uchwały wybranych samorządów o przeciwdziałaniu tzw. „ideologii LGBT”. Dokonując merytorycznej oceny skargi i postawionych w niej zarzutów, Sąd uznał, że zaskarżona uchwała narusza prawo administracyjne i przepisy Konstytucji, w tym zakaz dyskryminacji ze względu na orientację seksualną i tożsamość płciową.

W uzasadnieniu ustnym wyroku WSA w Gliwicach stwierdził, że „Ideologia jest zawsze związana z ludźmi. Wg definicji słownikowej, to system poglądów jednostek lub grupy ludzi. Termin „strefa wolna od ideologii LGBT” de facto odnosi się również do ludzi, a tłumaczenie, że LGBT to ideologia a nie ludzie jest przymykaniem oczu na rzeczywistość”.

Z tego względu Sąd uznał, że uchwała jest wymierzona w osoby LGBT i ma dla nich skutek dyskryminujący, poprzez wykluczenie ze wspólnoty samorządowej. Zwrócił też uwagę i uwzględnił społeczne skutki uchwały – podkreślił, że „krzywdzi osoby LGBT i wzmacnia ich poczucie zagrożenia”.

Ponadto w ocenie WSA Rada Gminy Istebna sformułowała w uchwale dyrektywy kierunków działania dla wójta oraz dla podległych gminie jednostek organizacyjnych, zwłaszcza szkół i innych placówek oświatowych. Wykroczyła w ten sposób poza granice swoich kompetencji, ingerując też w sprawy zastrzeżone dla organów centralnych, np. próbując wpływać na kształt podstawy programowej. Takie postanowienia nie mogą być, w ocenie Sądu, postrzegane jako ogólne deklaracje ideowe, ponieważ stanowią zapowiedź „konkretnych, praktycznych działań”.

Wyrok ten ma charakter precedensowy dla ochrony prawnej osób LGBT w Polsce. Rzecznik wyraża nadzieję, że wyznaczy kierunek orzecznictwa dla pozostałych sądów administracyjnych, przed którymi skargi Rzecznika na uchwały tożsame z unieważnionym aktem oczekują na rozpoznanie.

(Aktualizacja z 15 lipca) 

15 lipca 2020 r. Wojewodzki Sąd Administracyjny w Warszawie, Delagatura w Radomiu, uwzględnił kolejną skargę RPO - tym razem na analogiczną auchwałę Rady Gminy Klwów. 

XI.505.13.2019