Biuletyn Informacji Publicznej RPO

Pełnomocnik Ukrainy ds. Postępowań przed Europejskim Trybunałem Praw Człowieka Ivan Lishchyna, wraz z przedstawicielami swojego Biura, spotkał się z zastępcą RPO Krzysztofem Olkowiczem oraz pracownikami Biura RPO by omówić najważniejsze problemy związane z wykonaniem wyroków Europejskiego Trybunału Praw Człowieka.  

Celem wizyty ukraińskiej delegacji było zapoznanie się z polskimi doświadczeniami w wykonywaniu wyroków ETPCz i współpracy w tym zakresie administracji rządowej z wymiarem sprawiedliwości oraz parlamentem. Dzień wcześniej delegaci wzięli  też udział  w posiedzeniu międzyresortowego Zespołu ds. Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, które co kwartał odbywa się w Ministerstwie Spraw Zagranicznych. W spotkaniach tych regularnie biorą udział przedstawiciele RPO.

- Monitorujemy nie tylko proces wdrażania wyroków ETPCz, ale także praktykę ich implementacji – podkreślał Krzysztof Olkowicz. Zastępca RPO wskazywał, że Rzecznik wychodzi też z propozycjami, które mogłyby usprawnić obecny proces. Chodzi m.in. propozycję powołania sejmowej podkomisji ds. wykonywania przez Polskę wyroków ETPC. W tej sprawie RPO zwrócił się w 2016 roku do Przewodniczącego Sejmowej Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka, jednak nadal nie otrzymał odpowiedzi.

Małgorzata Świętczak z Zespołu Prawa Cywilnego omówiła kwestie związane z wyrokami z tzw. grupy Skibińscy. Europejski  Trybunał  Praw  Człowieka  stwierdził systemowe  naruszenie  przez  Rzeczpospolitą  praw  konwencyjnych –  poprzez niezapewnienie  właściwej  równowagi  pomiędzy  potrzebą ochrony celu publicznego i ochrony własności prywatnej. Kwestie te rozpatrywał także polski Trybunał  Konstytucyjny, który w 2014 roku wydał wyrok  w sprawie tzw.  nieruchomości  zamrożonych  inwestycyjnie  w  dawnych  planach zagospodarowania  przestrzennego, uchwalonych przed 1995 r. Małgorzata Świętczak podkreślała jednak, że nadal brakuje zmian systemowych zabezpieczających  prawa  właścicieli prywatnych nieruchomości przeznaczonych na realizację celów publicznych.

Uczestnicy spotkania podkreślali, że w procesie legislacyjnym ustawodawca powinien brać pod uwagę kwestie wynikające z orzecznictwa ETPCz. Marcin Malecko z Zespołu Prawa Konstytucyjnego, Międzynarodowego i Europejskiego w Biurze RPO przypomniał, że w 2014 roku Rzecznik skierował do Marszałków Sejmu i Senatu wystąpienia, w których postulował zmianę Regulaminu Senatu (Sejmu), która umożliwiłaby weryfikację projektów ustaw pod kątem ich zgodności z wymogami wynikającymi z Konwencji o ochronie praw człowieka oraz orzecznictwa ETPC. Niestety postulat ten nie został zrealizowany.

Przemysław Kazimirski z Krajowego Mechanizmu Prewencji Tortur wskazał, że RPO monitoruje wykonanie wyroków z grupy Dzwonkowski przeciwko Polsce. Dotyczą one przekroczenia uprawnień przez funkcjonariuszy Policji. Po wyroku ETPCz Polska przyjęła strategię, która ma zapobiegać takim zdarzeniom w przyszłości. Za jej realizację odpowiada Ministerstwo Spraw Wewnętrznych, a Krajowy Mechanizm Prewencji przygląda się temu, jak jest realizowana.

O kwestiach związanych z wykonywaniem wyroków ETPCz w sprawie więźniów niebezpiecznych mówił Marcin Mazur z Zespołu do spraw Wykonywania Kar. Zaznaczył, że Rzecznik wielokrotnie korespondował na ten temat z przedstawicielami Służby Więziennej. Zdaniem RPO konieczna jest zmiana praktyki postępowania z osadzonymi niebezpiecznymi. Decyzje o zakwalifikowaniu do kategorii więźniów niebezpiecznych lub o przedłużeniu tego statusu powinny zawierać szczegółowe uzasadnienie. Warunki osadzenia należy natomiast dostosowywać do indywidualnych zachowań i cech osobowych, poprzez wykorzystanie możliwości odstąpienia od stosowania niektórych elementów reżimu dla niebezpiecznych. Natomiast o kwestiach związanych z przewlekłością postępowań karnych mówił Michał Hara z Zespołu Prawa Karnego w Biurze RPO.

Pełnomocnik Ukrainy ds. Postępowań przed Europejskim Trybunałem Praw Człowieka Ivan Lishchyna zaznaczył, że członkowie ukraińskiej delegacji byli pod wrażeniem tego, jak działa międzyresortowy Zespół ds. Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, w którym uczestniczyli dzień wcześniej. Podkreślił, że duże znaczenie miała dla nich argumentacja przedstawiana podczas tego spotkania przez przedstawicieli Rzecznika Praw Obywatelskich. Członkowie ukraińskiej delegacji wskazywali, że doświadczenia zdobyte podczas pobytu w Polsce będą starali się wykorzystywać we własnym kraju.