Biuletyn Informacji Publicznej RPO

IX.517.908.2016

Wystąpienie do Ministra Sprawiedliwości w sprawie pomocy postpenitencjarnej dla osób opuszczających zakłady karne.

Rzecznik zwrócił się do Ministra Sprawiedliwości z postulatem zmiany przepisów rozporządzenia w sprawie Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej. Zmiana obowiązującego stanu prawnego miałaby umożliwić udzielenie pomocy postpenitencjarnej wszystkim osobom pozbawionym wolności, które takiej pomocy potrzebują. Obecnie znaczna grupa osób pozbawionych wolności jest wyłączona z korzystania z indywidualnych form pomocy udzielanej ze środków Funduszu. Tej formy wsparcia nie mogą otrzymać m.in. osoby, wobec których zastosowano środek zabezpieczający w postaci umieszczenia w zakładzie psychiatrycznym.

Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 29 września 2015 r. w sprawie Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej zmieniło dotychczasowe zasady udzielania pomocy ze środków Funduszu osobom pozbawionym wolności. Zgodnie z nową zasadą, pomoc ze środków Funduszu otrzymują osoby objęte okresem przygotowania do życia po zwolnieniu z zakładu karnego. Jest to kilka miesięcy poprzedzających zakończenie odbywania kary lub udzielenie warunkowego przedterminowego zwolnienia (maksymalnie pół roku). Pozostałe osoby mogą skorzystać ze środków Funduszu jedynie w niewielkim zakresie, tj. biorąc udział w szkoleniach, kursach zawodowych, programach readaptacyjnych i resocjalizacyjnych, korzystając z poradnictwa prawnego, czy możliwości wyrobienia niezbędnych dokumentów.

W skargach do Rzecznika osoby pozbawione wolności wskazują, że odmówiono im udzielenia pomocy ze środków Funduszu w czasie odbywania kary pozbawienia wolności, ponieważ nie nabyli uprawnień do skorzystania z instytucji okresu przygotowania do życia po zwolnieniu z zakładu karnego. Skorzystać z indywidualnych form pomocy nie mogą także tymczasowo aresztowani. Osobami pozbawionymi wolności, którym nie przysługuje pomoc postpenitencjarna są także osoby, wobec których zastosowano środek zabezpieczający w postaci umieszczenia w zakładzie psychiatrycznym. Udzielenia tej formy pomocy odmawia im zarówno administracja zakładu psychiatrycznego, administracja zakładu karnego, w którym przebywali bezpośrednio przed umieszczeniem w zakładzie psychiatrycznym, jak również kurator sądowy.