Biuletyn Informacji Publicznej RPO
Wystąpienie Zespołu do spraw Wykonywania Kar.
Wystąpienie do Ministra Sprawiedliwości w sprawie potrzeby uregulowania zasad poddawania osób pozbawionych wolności badaniom na obecność środków odurzających lub substancji psychotropowych z dnia 2021-10-03
IX.517.61.2016
Wystąpienie do Ministra Sprawiedliwości w sprawie potrzeby uregulowania zasad poddawania osób pozbawionych wolności badaniom na obecność środków odurzających lub substancji psychotropowych.
W zainteresowaniu Rzecznika Praw Obywatelskich pozostaje problematyka badań osób pozbawionych wolności na obecność w ich organizmie środków odurzających lub substancji psychotropowych.
Już w wystąpieniu z 2019 r. Rzecznik postulował zmianę sposobu weryfikacji wyniku badania nieinwazyjnego, przeprowadzanego w myśl art. 116b § 1 Kodeksu karnego wykonawczego oraz § 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 25 stycznia 2012 r. w sprawie sposobu przeprowadzania badań na obecność alkoholu, środków odurzających lub substancji psychotropowych w organizmie skazanego pozbawionego wolności, ich dokumentowania oraz weryfikacji. Obecnie do badania metodą nieinwazyjną, za pomocą testerów, pobierana jest od skazanego próbka moczu, natomiast do weryfikacji wyniku tego badania za pomocą badania laboratoryjnego, konieczne jest pobranie próbki krwi. Zdaniem ekspertów, optymalnym rozwiązaniem byłoby przekazywanie do badania laboratoryjnego próbki moczu, a więc materiału biologicznego tego samego rodzaju z jakiego korzysta się przy wykonywaniu pierwszego testu. Proponowane rozwiązanie spotkało się z pozytywną oceną ze strony Służby Więziennej, która podkreśliła jego zalety, takie jak m.in. łatwiejsze uzyskanie materiału do badania, przyspieszenie procesu weryfikacji próbek, a także niższe koszty badania.
W wystąpieniu Rzecznik zasygnalizował ponadto, że w nowelizowanych przepisach należałoby uwzględnić także zagadnienia związane z wykrywaniem nowych substancji psychoaktywnych (dopalaczy).
W odpowiedzi Sekretarz Stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości wskazał, że propozycje Rzecznika będą wzięte pod uwagę w toku prac nad nowelizacją ww. ustawy i przywołanego rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości. Niestety, pomimo upływu ponad 2 lat od złożonej deklaracji, zmiany w przepisach powszechnie obowiązujących w przedmiotowym zakresie nie nastąpiły.
Tymczasem do Rzecznika Praw Obywatelskich nadal zwracają się skazani, wskazując na trudności w realizacji prawa do zweryfikowania wyniku badania na obecność w organizmie środków odurzających lub substancji psychotropowych. Wiele skarg dotyczących tej problematyki Rzecznik uznaje za zasadne.
Zaproponowane przepisy w projekcie z dnia 20 lipca 2021 r. ustawy o wspieraniu i resocjalizacji nieletnich wskazują, że problem ten został przez ustawodawcę dostrzeżony. Projektowane rozwiązania budzą jednak zaniepokojenie Rzecznika. Projekt ustawy zakłada bowiem procedurę badań na obecność środków odurzających lub substancji psychotropowych analogiczną do obowiązującej w zakładach karnych, mimo iż we wspomnianym wcześniej wystąpieniu z 2019 r. Rzecznik przedstawił, jakie praktyczne problemy i nieprawidłowości są z tym związane. Wskazanym byłoby, aby ustawodawca skorzystał z postulowanych rozwiązań, popartych wiedzą ekspertów, co pozwoliłoby na uniknięcie w placówkach dla nieletnich problemów, które powtarzają się w jednostkach penitencjarnych.
Mając powyższe na uwadze, Rzecznik zwrócił się do Ministra z prośbą o poinformowanie, czy opracowany został już projekt zmian przepisów dotyczących poddawania osób pozbawionych wolności, przebywających w jednostkach penitencjarnych, badaniom na obecność środków odurzających lub substancji psychotropowych, ewentualnie na jakim etapie znajdują się obecnie prace legislacyjne w omawianym zakresie.
Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:
Data odpowiedzi: 2021-10-29
Opis odpowiedzi:
Sekretarz Stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości w piśmie z 29 października 2021 r. poinformował, że zagadnienia związane z badaniem w celu ustalenia w organizmie skazanego obecności alkoholu, środków odurzających lub substancji psychotropowej (art. 116b k.k.w.), w tym opinia Instytutu Ekspertyz Sądowych były przedmiotem analizy w związku z pracami legislacyjnymi nad projektem ustawy o zmianie ustawy – Kodeks karny wykonawczy oraz niektórych innych ustaw, wpisanym do wykazu prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów. W ramach projektowanych rozwiązań przewiduje się m.in. objęcie badaniem w celu ustalenia w organizmie skazanego obecności alkoholu, środków odurzających, substancji psychotropowych, ich prekursorów, środków zastępczych lub nowych substancji psychoaktywnych, a także zakłada się wprowadzenie w akcie wykonawczym metody weryfikacji wyników badań przeprowadzonych przy użyciu metod nielaboratoryjnych za pomocą badania laboratoryjnego próbek moczu. Natomiast w zakresie projektu ustawy o wspieraniu i resocjalizacji nieletnich, wpisanego do wykazu prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów, Sekretarz Stanu wskazał, że zgodnie z projektowanymi przepisami rodzaje badań na obecność alkoholu lub innej substancji psychoaktywnej w organizmie nieletniego umieszczonego w młodzieżowym ośrodku wychowawczym, okręgowym ośrodku wychowawczym, zakładzie leczniczym, zakładzie poprawczym lub schronisku dla nieletnich, sposób przeprowadzania tych badań oraz wzory protokołów przeprowadzenia badań przy użyciu metod niewymagających badania laboratoryjnego i badań laboratoryjnych zostaną określone w akcie wykonawczym, przy opracowywaniu którego zostanie uwzględniona ww. opinia Instytutu Ekspertyz Sądowych.
Brak historii zmian - serwis źródłowy: https://sprawy-generalne.brpo.gov.pl