Biuletyn Informacji Publicznej RPO

IX.517.1642.2020

Wystąpienie do Dyrektora Generalnej Służby Więziennej w sprawie realizacji widzeń osadzonych z małoletnimi dziećmi na terenie jednostek penitencjarnych.

Rzecznik Praw Obywatelskich z zadowoleniem przyjął informację o wznowieniu realizacji widzeń na terenie jednostek penitencjarnych. W licznych wnioskach kierowanych do Biura Rzecznika osoby pozbawione wolności i ich rodziny podkreślały bowiem, jak dotkliwy był dla nich obowiązujący zakaz.

Aprobatę Rzecznika budzi również fakt, iż po raz pierwszy, po ponad rocznej rozłące, osadzeni mogą spotkać się ze swoimi małoletnimi dziećmi. W tym kontekście Rzecznik zwrócił jednak uwagę, że z komunikatów prezentowanych na stronach poszczególnych jednostek penitencjarnych wynika, że w widzeniu mogą uczestniczyć maksymalnie dwie osoby pełnoletnie lub osoba pełnoletnia z dzieckiem. Oznacza to, że w przypadku rodzin posiadających więcej niż jedno dziecko, opiekun zmuszony jest do podjęcia decyzji, które z dzieci będzie mogło spotkać się z rodzicem przebywającym w izolacji więziennej. Zezwolenie na uczestnictwo w widzeniu wyłącznie jednemu dziecku rodzi również trudności organizacyjne dla opiekunów, którzy zobowiązani są do zapewnienia opieki pozostałym dzieciom w trakcie ich nieobecności.

Należy również mieć na uwadze, że osadzony może zrealizować wyłącznie jedno widzenie w miesiącu w każdym typie zakładu karnego. Obecnie sytuacja epidemiczna wydaje się być stabilna, jednakże nie ma pewności, co do przyszłości. W przypadku jej pogorszenia, jeżeli ponownie zostanie podjęta decyzja o zakazie realizacji widzeń, może dojść do sytuacji, w której osadzony nie zdąży spotkać się ze wszystkimi dziećmi.

W odniesieniu do powyższego, RPO przypomniał, że zgodnie z art. 92 k.r.o. dziecko pozostaje aż do pełnoletności pod władzą rodzicielską. Jeżeli władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom, każde z nich jest obowiązane i uprawnione do jej wykonywania (art. 97 § 1 k. r. o.). W związku z tym, widzenia rodzica pozbawionego wolności z dziećmi są nie tylko jego uprawnieniem, lecz także stanowią one realizację ciążącego na tym rodzicu obowiązku.

W ochronie praw dziecka szczególne znaczenie mają również normy przyjęte w prawie międzynarodowym, które weszły w skład polskiego porządku prawnego. Zgodnie z art. 9 Konwencji o prawach dziecka, państwo szanuje prawo dziecka odseparowanego od jednego lub obojga rodziców do utrzymywania regularnych stosunków osobistych i bezpośrednich z obojgiem rodziców, z wyjątkiem przypadków, gdy jest to sprzeczne z najlepiej pojętym interesem dziecka.

Rzecznik zwrócił się więc do Dyrektora Generalnego SW z prośbą o rozważenie możliwości zniesienia ograniczenia, co do liczby osób małoletnich mogących uczestniczyć w widzeniu oraz o przedłożenie informacji, czy trwają dyskusje w zakresie wprowadzenia pewnego rodzaju ustępstw dla osób, które przyjęły szczepienie.