Biuletyn Informacji Publicznej RPO

IX.517.744.2021

Zgłoszenie udziału w postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym w sprawie skargi konstytucyjnej dotyczącej niezgodności art. 2 ust. 1b ustawy o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki z Konstytucją.

Rzecznik Praw Obywatelskich zgłosił swój udział w postępowaniu w sprawie ze skargi konstytucyjnej W.B. i wniósł o stwierdzenie, że przepis art. 2 ust. 1b ustawy o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki, w zakresie w jakim wyłącza możliwość złożenia "skargi na przewlekłość postępowania" w postępowaniu karnym wykonawczym dotyczącym udzielenia osobie skazanej warunkowego przedterminowego zwolnienia z odbywania reszty orzeczonej kary pozbawienia wolności oraz uzyskania rekompensaty z tytułu niezgodnego z prawem działania władzy publicznej, jest niezgodny z art. 45 ust. 1, art. 77 ust. 2 oraz art. 32 ust. 1 Konstytucji.

Postępowanie dotyczące uzyskania warunkowego przedterminowego zwolnienia jest zdaniem Rzecznika tym rodzajem postępowania wykonawczego, któremu należy nadać przymiot sprawy, w rozumieniu art. 45 ust. 1 Konstytucji. Postępowanie to jest zaskarżalne. Posiłkując się orzecznictwem Trybunału Konstytucyjnego, dotyczącym postępowania klauzulowego, należy też uznać, iż ww. orzeczenie jest aktem sądowym. Nie budzi więc wątpliwości, że postanowienie sądu w przedmiocie warunkowego przedterminowego zwolnienia ma charakter orzeczenia sądowego - jest realizacją funkcji jurysdykcyjnej, a nie administracyjnej. Wskazane postępowanie ma też charakter autonomiczny, tak w stosunku do postępowania sądu rozpoznającego sprawę meriti, jak też innych postępowań, które swoje umocowanie mają co prawda w przepisach Kodeksu karnego wykonawczego, ale ich przedmiot jest rozbieżny. Przedmiotem postępowania w sprawie warunkowego przedterminowego zwolnienia jest w istocie odzyskanie wolności osobistej (art. 41 ust. 1 Konstytucji). Mając na uwadze potrzebę ochrony tego prawa, skazany ma prawo zwrócić się do sądu o rozstrzygnięcie sprawy w zakresie odzyskania wolności osobistej. Skoro tak, to ma też prawo oczekiwać, iż jego sprawa zostanie rozpatrzona bez nieuzasadnionej zwłoki przez właściwy, niezależny, bezstronny i niezawisły sąd.