Biuletyn Informacji Publicznej RPO

IX.517.190.2015

Wystąpienie do Ministra Sprawiedliwości w sprawie nowelizacji ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich.

W zainteresowaniu Rzecznika Praw Obywatelskich pozostaje kwestia wykonania wyroku Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z dnia 30 czerwca 2015 r. w sprawie Grabowski przeciwko Polsce, dotyczącej przedłużania pobytu nieletniego w schronisku dla nieletnich. Europejski Trybunał Praw Człowieka stwierdził naruszenie art. 5 ust. 1 oraz art. 5 ust. 4 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności. Wskazał przy tym na konieczność podjęcia przez władze krajowe odpowiednich działań, także legislacyjnych, aby zagwarantować pełną ochronę praw nieletnich w postępowaniu przed sądem.

Rzecznik podkreślił, że dotychczasowe działania Ministerstwa Sprawiedliwości, w tym przepisy rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 23 grudnia 2015 r. Regulamin urzędowania sądów powszechnych czy upowszechnienie treści tego wyroku wśród sędziów, przyczyniły się do ujednolicenia praktyki sądów rodzinnych dotyczącej przedłużania pobytu nieletniego w schronisku dla nieletnich, zgodnie z wytycznymi zawartymi w wyroku Trybunału. Jednakże, aby w pełni dostosować unormowania dotyczące przedłużania pobytu w schronisku dla nieletnich do wytycznych zawartych w wyroku ETPC, a tym samym zakończyć proces jego implementacji, potrzebne są dalsze działania legislacyjne, na poziomie ustawowym.

Procedowany w Sejmie VIII kadencji senacki projekt ustawy o zmianie ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich (druk sejmowy nr 2521) uzyskał pozytywną ocenę Rządu. Rada Ministrów rekomendowała projekt do dalszych prac legislacyjnych, jednak w związku z zakończeniem kadencji parlamentu, został on objęty zasadą dyskontynuacji prac legislacyjnych.

Z kolei opracowany w Ministerstwie Sprawiedliwości projekt nowej ustawy o nieletnich całościowo uregulował materię dotyczącą spraw nieletnich. W uzasadnieniu projektu wskazano, że przyjęte w nim rozwiązania odnoszące się do środków tymczasowych o charakterze izolacyjnym, w pełni uwzględniają postulaty Europejskiego Trybunału Praw Człowieka zawarte w wyroku w sprawie Grabowski przeciwko Polsce i tym samym dostosowują prawo krajowe do standardu konwencyjnego. Z informacji dostępnych na stronach internetowych Rządowego Centrum Legislacji wynika, że w 2019 r. projekt ustawy był na etapie opiniowania i nie został wniesiony do Sejmu RP poprzedniej kadencji.

Biorąc powyższe pod uwagę, Rzecznik zwrócił się do Ministra z prośbą o poinformowanie o aktualnym stanie prac nad projektem ustawy o nieletnich i przewidywanym terminie wniesienia tego projektu do Sejmu RP.